مالیات
مالیات ارزشافزوده چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
مالیات ارزشافزوده از دسته مالیات غیرمستقیم محسوب می‌شود. مصرف‌کننده آن را به همراه بهای خرید کالا یا خدمات می‌پردازد و دریافت‌کننده موظف است مقدار مالیات دریافتی را به خزانه دولت واریز کند (منظور از مصرف‌کننده خریدار و دریافت‌کننده فروشنده است). ازآنجاکه خود فروشنده نیز ضمن خرید اولیه چنین مالیاتی را پرداخته؛ ولی مصرف‌کننده محسوب نمی‌شود، او حق دارد کل مالیات‌های ارزش افزوده پرداختی خود را از کل مالیات‌های ارزش افزوده دریافتی کسر کرده و مقدار باقی‌مانده را به دولت پرداخت کند.
انواع مالیات ارزشافزوده
مالیات بر ارزشافزوده تولیدی، مالیات بر ارزش افزوده مصرفی و مالیات بر ارزش افزوده درآمد ۳ نوع مالیات بر ارزش افزوده هستند. در ادامه انواع مالیات بر ارزش افزوده را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
مالیات بر ارزش افزوده تولیدی: در مالیات بر ارزشافزوده از نوع تولیدی، اعمال مالیات هم بر فروش کالاهای مصرفی و هم بر فروش کالاهای سرمایه‌ای صورت می‌گیرد. یعنی بنگاه اقتصادی با خرید کالا هیچ اعتبار مالیاتی را کسب نمی‌کند.
مالیات ارزش افزوده مصرفی: تمام مخارج سرمایه‌گذاری ناخالص مالیات در ارزشافزوده نوع مصرفی به دلیل این که بر اساس کالاها و خدمات مصرفی است، حذف می‌شود.
مالیات بر ارزشافزوده درآمد: در مورد مالیات بر ارزشافزوده از نوع درآمد گفته می‌شود که مالیات بر فروش تولید خالص کالاهاست. در این‌گونه مالیات پس از کسر هزینه استهلاک به سرمایه‌گذاری خالص، ارزشافزوده از نوع درآمد به آن تعلق می‌گیرد.
میزان مالیات ارزشافزوده چند درصد است؟
واردات کالاهای ضروری مانند گندم، برنج و گوشت نرخ مالیاتی یک‌درصدی دارند. همچنین به واردات واکسن و داروهای کمیاب تنها دو درصد مالیات تعلق می‌گیرد. درحالی‌که برای کالاهای مضر مانند سیگار و نوشابه مالیات بیشتری در نظر گرفته شده است. سیگارهای تولید داخل ۲۵ درصد و به سیگارهای وارداتی ۶۵ درصد مالیات تعلق می‌گیرد. همچنین به نوشابه تولید داخل ۱۶ درصد و واردات آنها ۳۶ درصد مالیات تعلق می‌گیرد.
همچنین نرخ مالیات بر ارزشافزوده سال ۱۴۰۱ برای کالاهای نفتی متفاوت است. انواع بنزین و سوخت هواپیما ۳۰ درصد مالیات خواهند داشت و نفت گاز، نفت سفید، نفت کوره، گاز طبیعی و گاز مایع مشمول ۱۵ درصد مالیات هستند.
روش محاسبه مالیات ارزشافزوده
برای محاسبه مالیات ارزشافزوده از دو روش مرسوم استفاده می‌شود. روش تفریقی مستقیم و روش تفریقی غیرمستقیم. نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در روش تفریقی مستقیم به این صورت است که باید ابتدا مابه‌التفاوت خریدوفروش را به دست آورید و سپس عدد به‌دست‌آمده را ضرب در نرخ مالیات بر ارزشافزوده کنید. در واقع در این روش، هر مرحله از زنجیره خریدوفروش کالا مسئولیت پرداخت مالیات بابت ارزش‌افزوده‌ای که ایجاد کرده است را به عهده خواهد داشت.
اما نحوه محاسبه مالیات بر ارزشافزوده 9 درصد به روش تفریقی غیر مستقیم است. به این نوع از محاسبه مالیات بر ارزش افزوده، روش صورت‌حسابی یا روش اعتباری هم می‌گویند. روش صورت‌حسابی به این صورت است که هر شرکت یا بنگاه اقتصادی به هنگام خرید یک کالا علاوه بر پرداخت بهای ماده اولیه باید مالیات بر ارزش افزوده آن را نیز به فروشنده پرداخت کند. همچنین در زمان فروش کالای خود باید علاوه بر بهای کالای مشمول مالیات، مالیات بر ارزش افزوده را نیز از خریدار دریافت کند. سپس مابه‌التفاوت مالیات پرداخت شده و اخذ شده را به‌عنوان مالیات بر ارزشافزوده به سازمان مالیاتی کشور پرداخت کند.
درصورتی‌که مقدار مالیات پرداختی بیشتر از مقداری باشد که باید پرداخت شود، افراد می‌توانند مقدار اضافی را به دوره مالیات بعدی مولکول کنند و یا اینکه پول خود را از سازمان امور مالیاتی استرداد کنند.
روش تفریقی مستقیم در محاسبه مالیات ارزشافزوده
(مبلغ کل خرید کالا و خدمات – مبلغ کل فروش کالا و خدمات) × نرخ مالیات بر ارزشافزوده = مالیات متعلقه
به این خاطر که در این روش برای اثبات مقدار مالیات پرداختی توسط مؤدی باید به اداره امور مالیاتی صورت‌حساب ارائه شود، به‌عنوان روش صورت‌حسابی هم شناخته می‌شود. درصورتی‌که مقدار مالیات پرداختی بیشتر از مقدار مالیات دریافتی باشد، افراد می‌توانند مقدار اضافی را به‌عنوان اعتبار مالیاتی به دوره مالیاتی بعدی موکول کنند. همچنین پول خود را از سازمان امور مالیاتی استرداد کنند.
روش تفریقی غیرمستقیم در محاسبه مالیات ارزشافزوده
(مالیات و عوارض خرید – مالیات و عوارض فروش) = مالیات متعلقه
سخن آخر
مالیات بر ارزش افزوده یکی از انواع مالیات‌های غیر مستقیم است. این نوع مالیات به دلیل ارزش افزوده ایجاد شده در فرایند تولید کالاها و خدمات، به صورت مرحله ای وضع و در نهایت به صورت غیرمستقیم از خریداران یا مصرف کنندگان آن کالا اخذ می‌شود. پس در نهایت این مصرف کننده کالا است پرداخت کننده نهایی آن محسوب می شود و ارائه دهنده کالا یا خدمت باید مابه التفاوت مالیات پرداخت شده با مالیات دریافت شده از مصرف کننده را به دولت بپردازد.
منابع:
فرم مشاوره رایگان
مقالات
ویديوهای رایگان
محصولات
راهنمای سایت
استعلام گواهینامه
تماس با ما
درباره ما
