حقوق و دستمزد
شبکاری چیست و چه قوانینی دارد؟
شبکاری یکی از روش‌های مهم در ساعات کاری می‌باشد که در برخی شغل‌ها بسیار معمول است. به عنوان مثال، در نظر بگیرید نگهبانان یک شرکت یا کارکنان خط تولید در یک واحد تولیدی که مجبورند در شیفت شب فعالیت کنند. در این مقاله، قصد داریم تعریف شبکاری، حقوق شبکاری و محاسبات مربوط به آن را بررسی کنیم.
در قانون کار، قوانین مختلفی درباره شرایط و ضوابط کار و محاسبات مرتبط با آنها وجود دارد. بر اساس نوع کار، روزهای هفته و ساعاتی که کارگر درگیر کار است، نرخ‌های مختلفی برای تعیین حقوق آنها تعیین شده است. به عنوان مثال، در روزهای عادی هفته، مزدی که کارگر دریافت می‌کند کمتر از مزدی است که بابت کار در روز جمعه دریافت می‌شود. این تفاوت در نرخ مزد به منظور تشویق به کار در شبکاری اعمال می‌شود.
شبکاری چیست؟
برای تعریف شبکاری، در ابتدا باید مشخص شود که طبق قانون، کدام ساعت‌های شبانه‌روز به عنوان شب در نظر گرفته می‌شوند. طبق ماده 53 قانون کار، ساعت 10 شب تا 6 صبح به عنوان شیفت شب تعریف شده است. بنابراین، کارگری که در این ساعات در برخی روزهای ماه کار کند، حق شبکاری را دریافت خواهد کرد.
مشمولین حق شبکاری عبارتند از کارگرانی که در ساعات تعیین شده برای شبکاری فعالیت می‌کنند، معمولاً به منظور پوشش نیازهای شغلی در این ساعات. این حقوق به عنوان جزءی از درآمد کارگران به آنها پرداخت می‌شود و میزان آن بسته به قوانین و توافقات محلی متفاوت است. توجه داشته باشید که شبکاری ممکن است با مزایای ویژه‌ای همراه باشد، از جمله افزایش نرخ مزد در این ساعات یا پرداخت حقوق اضافی به کارگران.
نحوه‌ی محاسبه نرخ شبکاری
شبکاری به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود. برخی افراد به صورت دائم در شیفت شب فعالیت می‌کنند، در حالی که برای دیگران شب کاری به صورت نوبتی است. بر اساس ماده ۵۸ قانون کار، شب کاران فوق‌العاده به افرادی تعلق می‌گیرد که به طور دائم در شیفت شب مشغول به کار هستند و در طول ماه روزهای آزادی ندارند.
افراد شب کار فوق‌العاده علاوه بر دستمزد عادی خود، ۳۵ درصد اضافه بر مزد دریافت می‌کنند. با این حال، برخی از افراد تنها بخشی از شیفت کاری خود را در ساعات شبانه دارند و نه تمام آن. به منظور محاسبه حقوق این افراد، ماده ۵۸ قانون کار ملاک قرار می‌گیرد و ساعات کار در شیفت شب با ۳۵ درصد افزایش محاسبه می‌شود.
کارگران شیفت شب، مانند سایر کارگران عادی، در روز جمعه تعطیل هستند. اما اگر این افراد در جمعه شب به محل کار خود مراجعه کرده و در شب دیگری به عنوان تعطیلی عادی استراحت کنند، باید علاوه بر دستمزد اضافه شب کاری، ۴۰ درصد از حق تعطیلی روز جمعه را نیز دریافت کنند که به مبلغ دستمزد آنها اضافه خواهد شد.
لازم به ذکر است که این توافقات و محدودیت‌ها تنها به موارد فوق‌العاده شب کاری و جمعه شب محدود می‌شوند. در حداکثر حالت، اضافه دستمزد کارگران شیفت شب تا ۷۵ درصد بیشتر از حقوق عادی خواهد بود، با ۳۵ درصد برای فوق‌العاده شب کاری و ۴۰ درصد برای فوق‌العاده جمعه شب. به‌علاوه، برای کارگران شیفت شب و کارگران در محیط‌های خطرناک و سخت (تعریف شده توسط قانون)، اضافه کاری ممنوع و خطرناک است و کارفرما نمی‌تواند آنها را مجبور به کار اضافه کند.
شبکاری چه تفاوتی با اضافه کاری دارد؟
شبکاری و اضافه کاری دو مفهوم متفاوت هستند و گاهاً با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. اضافه کار به معنای کارکرد‌ن بیش از ساعات کاری مقرر در قانون کار است. ساعات کار مقرر براساس ماده 51 قانون کار، زمانی است که کارگر نیرو و وقت خود را به منظور انجام کار به اختیار کارفرما می‌دهد. البته کارفرما می‌تواند در برخی روزها ساعات کار را کاهش دهد و در روزهای دیگر آن را افزایش دهد. اما در هر صورت، مجموع ساعات کار در هفته نباید از 44 ساعت تجاوز کند. در برخی شغل‌های سخت و زیان‌آور، ساعات کار محدودتر است و نباید بیش از 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته باشد. همچنین، کارفرما نمی‌تواند کارگر را مجبور کند که بیشتر از 4 ساعت در روز اضافه کاری داشته باشد.
در صورتی که کارگر بیشتر از ساعات کاری مقرر کار کند، مشمول پرداخت اضافه کار می‌شود. هر ساعت اضافه کار به ازای آن، کارگر 40 درصد بیشتر از دستمزد خود دریافت می‌کند. در مورد شب کاری نیز که در ساعات خاصی اتفاق می‌افتد، محاسبات حق شب کاری با ضریب متفاوتی انجام می‌شود، که در بخش‌های قبلی این مقاله به آن پرداخته شده است.
جمع بندی
شبکاری به کارگرانی اطلاق می‌شود که به صورت دائم در شیفت شب مشغول به کار هستند و برای آنها علاوه بر دستمزد عادی، 35 درصد اضافه بر مزد نیز در نظر گرفته می‌شود. اما برخی افراد که تنها بخشی از شیفت کاری خود در ساعات شب قرار دارند، این اضافه مزد را دریافت نمی‌کنند. در صورتی که کارگری بیشتر از ساعات مقرر کار کند، برای هر ساعت اضافه کار، 40 درصد بیشتر از دستمزد خود دریافت می‌کند. در هر دو مورد شبکاری و اضافه‌کاری، محاسبه حقوق و دستمزد افراد بر اساس قوانین کار و با در نظر گر‌فتن ضوابط مشخصی انجام می‌شود.
به طور خلاصه، شبکاری برای افرادی است که به صورت دائم در شیفت شب مشغول به کار هستند و اضافه‌کاری به کار کر‌دن بیش از ساعات کاری مقرر اطلاق می‌شود، که برای هر دو مورد، محاسبه حقوق و دستمزد با توجه به ضوابط قانونی انجام می‌شود.
منابع:
فرم مشاوره رایگان
مقالات
ویديوهای رایگان
محصولات
راهنمای سایت
استعلام گواهینامه
تماس با ما
درباره ما
