با توجه به قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان، از تاریخ اجرای این قانون، تمامی شرکتها موظفند فاکتورهای فروش خود را به صورت حساب الکترونیکی به سامانه مؤدیان ارسال کنند. صورتحساب الکترونیکی به عنوان یک روش جدید برای ثبت اطلاعات مالی در حافظه مالیاتی فروشنده تعریف شده است.
تفاوت صورتحساب الکترونیکی با فاکتورهای فروش
به طور ساده، صورتحساب الکترونیکی مشابه فاکتورهای فروش قبلی است، با دو تفاوت اساسی:
صورتحساب الکترونیکی دارای یک شماره مالیاتی منحصر به فرد است که برای هر صورتحساب صادر شده تولید میشود. این شماره مالیاتی به صورت خودکار در حافظه مالیاتی فروشنده ذخیره میشود.
همه صورتحسابهای الکترونیکی صادر شده در حافظه مالیاتی ثبت و نگهداری میشوند. به این ترتیب، تاریخچه کاملی از تمامی صورتحسابهای صادر شده برای هر فروشنده در دسترس قرار میگیرد.
برای ارسال صورتحسابهای الکترونیکی، شما باید نوع صورتحساب متناسب با نوع فعالیت تجاری خود را انتخاب کنید و آن را هفتگی به سامانه مؤدیان ارسال کنید. از زمان تصویب قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان، سه نوع مختلف صورتحساب الکترونیکی تعریف شده است، مشابه سه نوع فاکتوری که قبلاً وجود داشت. این سه نوع صورتحساب الکترونیکی شامل نوع اول، نوع دوم و نوع سوم هستند. هر کدام از این صورتحسابها دارای ویژگیها و اطلاعات منحصر به فرد خود میباشند.
صورتحساب الکترونیکی نوع اول
این نوع صورتحساب، شامل اطلاعاتی است که مربوط به خریدار، فروشنده، موضوع معامله (کالا یا خدمات) و روش تسویه حساب است و اطلاعات مربوط به خریدار و فروشنده درج میشود. همچنین امکان ثبت معامله به صورت نقدی و نسیه وجود دارد. با صدور این نوع صورتحساب، اعتبار مالیاتی ارزش افزوده برای خریدار در نظر گرفته میشود. همچنین، به علاوه این نوع صورتحساب، نوعهای دیگری از صورتحسابهای الکترونیکی نوع اول نیز وجود دارند که بر اساس نوع فعالیت تجاری خاصی تعریف میشوند. در این صورتحسابها، نیاز به ارائه اطلاعات دقیقتر نسبت به صورتحسابهای قبلی وجود دارد، بنابراین متناسب با نوع شغل، اطلاعات کاملتری درج خواهد شد.
صورتحساب الکترونیکی نوع دوم
در صورتحساب الکترونیکی نوع دوم، اطلاعات کمتری نسبت به صورتحساب الکترونیکی نوع اول درج میشود. در این نوع صورتحساب، فقط اطلاعات فروشنده و جزئیات مربوط به کالاها و خدمات ذکر میشوند. یک نکته مهم درباره این نوع صورتحساب این است که هیچگونه اعتبار مالیات بر ارزش افزوده (مالیات بر ارزش افزوده) بابت آن در نظر گرفته نمیشود. به عبارت دیگر، خریدار با دریافت این نوع صورتحساب قادر به دریافت اعتبار مالیاتی نیست.
صورتحساب الکترونیکی نوع سوم
صورتحساب الکترونیکی نوع سوم در واقع رسیدی است که توسط دستگاههای کارتخوان یا درگاههای پرداخت الکترونیکی به شما ارائه میشود. این نوع صورتحساب کمترین اطلاعات را نسبت به دو نوع دیگر دارد، به این معنی که جزئیات خریدار، کالاها و خدمات در آن درج نمیشود و فقط نام فروشنده بر روی آن ثبت میشود. این صورتحساب بدون الگو است.
بنابراین، در اینجا رسید یا گزارشی از دستگاههای کارتخوان یا درگاههای پرداخت الکترونیکی که دارای شماره منحصر به فرد مالیاتی هستند، به عنوان صورتحساب الکترونیکی نوع سوم اشاره میشود. در این نوع صورتحساب نیز اعتبار مالیاتی ارزش افزوده برای خریدار محاسبه نمیشود.
بنابراین، برای صدور یا دریافت صورتحساب مناسب، شما باید بر اساس نوع کسبوکار خود و طرف خرید یا فروش، توجه داشته باشید. بر اساس روابط تجاری B2B (Business-to-Business) یا B2C (Business-to-Consumer)، نوع مناسبی از صورتحساب را باید صادر یا دریافت کنید.
صورتحساب غیر الکترونیکی
علاوه بر صورتحسابهای الکترونیکی، صورتحسابهای کاغذی نیز وجود دارند. اصطلاحاً به آنها صورتحسابهای کاغذی یا صورتحسابهای غیرالکترونیکی گفته میشود. این نوع صورتحسابها به صورت چاپ شده روی کاغذ و با استفاده از روشهای سنتی ارائه میشوند.
علاوه بر این، صورتحسابهای الکترونیکی هم به دو دسته تقسیم میشوند. اولین دسته، صورتحساب مشاغل خاص است که توسط سازمان امور مالیاتی برای بعضی از مشاغل مشخص تعبیه میشود. این نوع صورتحسابها دارای قالب و الگوی خاصی هستند که باید طبق آنها تهیه و صادر شوند.
دسته دیگر، صورتحساب شمس است که در واقع صورتحساب رسمی سامانه مودیان است و در شرایط خاصی که امکان دسترسی به سامانه مودیان وجود ندارد، استفاده میشود. در این صورتحساب، که دارای شماره منحصر به فرد مالیاتی است، اطلاعات لازم را درج کرده و پس از رفع مشکل، این اطلاعات را به سامانه مودیان وارد میکنید.
بنابراین، در صورتی که امکان دسترسی به سامانه مودیان برای صدور صورتحساب الکترونیکی وجود نداشته باشد، میتوانید از صورتحساب شمس استفاده کنید و پس از رفع مشکل، اطلاعات آن را به سامانه مودیان انتقال دهید.
جمع بندی
در این مقاله، به بررسی انواع صورتحساب الکترونیکی پرداختیم. سه نوع اصلی صورتحساب الکترونیکی عبارتند از:
صورتحساب الکترونیکی نوع اول: شامل اطلاعات خریدار، فروشنده، موضوع معامله، نحوه تسویه و اطلاعات کالا یا خدمات است. در این نوع صورتحساب، اعتبار مالیاتی ارزش افزوده نیز لحاظ میشود.
صورتحساب الکترونیکی نوع دوم: فقط شامل اطلاعات فروشنده و اطلاعات کالا یا خدمات است. در این صورتحساب، اعتبار مالیاتی ارزش افزوده محاسبه نمیشود.
صورتحساب الکترونیکی نوع سوم (رسید یا گزارش درگاه پرداخت الکترونیکی): فقط شامل نام فروشنده است و اطلاعات خریدار و محصول در آن نمایش داده نمیشود. این نوع صورتحساب فاقد الگو است.
همچنین، صورتحسابهای غیرالکترونیکی (کاغذی) نیز وجود دارند که به صورت چاپ شده روی کاغذ ارائه میشوند.
در نهایت، صورتحساب مشاغل خاص توسط سازمان امور مالیاتی برای بعضی از مشاغل تعبیه میشود و صورتحساب شمس در شرایط خاص و بدون دسترسی به سامانه مودیان استفاده میشود.
منابع: