حقوق معوقه به مجموعه دستمزد و مزایایی گفته میشود که کارفرما، موظف است به کارگر و کارمند خود بپردازد، اما از انجام آن خودداری میکند. گاهی اوقات کارفرما، علیرغم قراردادی که از ابتدای کار تنظیم شده است، حقوق و دستمزد کارگر را کامل و به موقع پرداخت نمیکند. در چنین مواقعی، کارگر حق دارد برای دریافت مطالبات خود از راههای قانونی اقدام کند. چنانچه درمورد اقدامهای قانونی که میتوانید انجام دهید سوالی دارید، در ادامه مطلب همراهمان باشید.
مشکلات شایع کارگران و کارفرمایان در محیط کار
مشکلاتی مانند عدم تنظیم قرارداد کتبی، عدم پرداخت به موقع حقوق و دستمزد و اخراج غیرقانونی کارگران از محیط کار، از مشکلات شایع در روابط کارگر و کارفرما است. در قانون کار ایران، برای حفظ حقوق کارگران، قوانین حمایتی فراوانی وجود دارد. کارگران میتوانند با کسب آگاهی کافی از قوانین کار موجود و با انجام مراحل قانونی، حقوق معوقه خود را بدست آورند.
قوانین کار درمورد حقوق کارگر
در سال 1369، قانون کار به منظور تنظیم امور مرتبط با کارگران، کارفرمایان، کارگاهها و مسائل مربوط به قراردادهای کاری تصویب شد. بر اساس ماده 1 آن، تمامی کارفرمایان و کارگران، همچنین تمامی مراکزی که با هدف تولید، ارائه خدمات، یا فعالیتهای صنعتی و کشاورزی مشغول هستند، باید از آن پیروی کنند.
ماده 2 قانون کار کارگر را اینگونه تعریف میکند: “کارگر به ازای حق الزحمت که، از جمله دستمزد، حقوق، سود و باقی مزایایی که دریافت میکند، بر اساس درخواست صاحب کار خود به هر عنوانی فعالیت دارد.”
قرارداد کار چیست؟
اگر این سوال برایتان پیش آمده باشد که قرارداد کار چیست؟ ماده 7 قانون کار، به این سوال شما پاسخ داده است: “قرارداد کار، به صورت کتبی یا شفاهی تنظیم میشود و به واسطه آن، کارفرما انتظار دارد در برابر پرداخت حقالسعی، کارگر برای مدت موقت یا غیرموقت کاری را انجام دهد.” در این تعریف، بر دستمزد، حقوق و حق السعی کارگر و پرداخت آن از سوی کارفرما تاکید زیادی وجود دارد، حتی در صورتی که قرارداد کار به شکل شفاهی باشد، حقوق کارگر باید بصورت کامل پرداخت شود و حقوق معوقهای وجود نداشته باشد.
مراجع بررسی شکایات کارگران در مورد حقوق معوقه
کمی پیش درمورد مشکلات رایجی که ممکن است در محل کار، بین کارگر و کارفرما به وجود بیاید صحبت کردیم، در چنین شرایطی، کارگر میتواند شکایت خود را به مراجع قضایی ارائه کند. مشکلاتی که بین کارگر و کارفرما به وجود میآید معمولا درمورد دستمزد، حقوق معوقه، بیمه، مزایا و سنوات میباشد و هیئت رسیدگی و حل اختلاف اداره کار به چنین مواردی رسیدگی میکنند. در مورد حوادث ناشی از کار، دادگاه مرجع صالح برای رسیدگی به این موارد است.
مراحل ثبت شکایت در مورد حقوق معوقه
در بخش قبل، درمورد حق و حقوق کارگر توضیح دادیم و اشاره کردیم که در صورت وجود شکایت چه مراجعی رسیدگی خواهند کرد. در ادامه، در مورد روند طرح شکایت حقوق معوقه از کارفرما را بیشتر توضیح میدهیم.
- برای شروع لازم است شعبه اداره کار مربوط خود را پیدا کنید تا نامه بگیرید. برای این کار می توانید به شعبه ای که کارفرما بیمهها را ثبت میکند سر بزنید.
- سپس باید همراه نامهای که دریافت کردید، نزد فردی که شما را بیمه کرده بروید و سوابق کاری خود را گردآوری کنید.
- سوابق کاری به همراه مدارک شناسایی خود را به اداره کار تحویل میدهید و یک فرم شکایت پر میکنید. در این دادخواست باید دلایل شکایت و اطلاعات هویتی خود را ثبت کنید. میتوانید تاخیر در پرداخت حقوق را در قسمت دلیل شکایت یا دلیل درخواست بنویسید.
- بعد از انجام این مراحل، اداره کار یک نامه با محتوای سازش به شما تحویل میدهد. در این نامه اطلاعات شکایت شما و زمان سازش درمورد موضوع شکایت در حضور کارفرما و کارمند خواهد بود.
- زمان برگزاری جلسه سازش معمولا دو هفته بعد از ثبت شکایت شما خواهد بود. در این بازه زمانی دو طرف میتوانند به خوبی مدارک و دلایل خود را آماده کنند. اگر یک طرف حضور پیدا نکند و یا به توافق نرسند، مجددا دو هفته بعد یک جلسه برای بررسی برگزار خواهد شد.
- اگر مجددا یکی از طرفین در جلسه حاضر نشود، موضوع شکایت به جلسه حل اختلاف ارسال میگردد.
جلسه حل اختلاف، مرحله نهایی شکایت حقوق معوقه شما خواهد بود و رای نهایی با ارائه تمام مدارک از سمت دو طرف، صادر میشود. بنابراین، اگر کارفرما با عدم پرداخت حقوق و دستمزد قرارداد را نقض کند، کارگر میتواند با استفاده از راهکارهای قانونی موجود، حقوق معوقه خود را دریافت کند.
جمع بندی
حقوق معوقه آن دستمزدی است که مطابق قرارداد کتبی یا شفاهی باید به کارکنان خود پرداخت کند؛ اما از انجام آن خودداری میکند. بر اساس قوانین کار ایران، کارفرما باید در موعد مقرر و بر اساس قرارداد، حقوق کارکنان را پرداخت کند و امکان اجتناب از آن وجود ندارد. برای مطالبه حقوق خود، ابتدا بهتر است با کارفرمای خود مذاکره کنید و درصوتی که به توافق نرسیدید، به اداره کار مراجعه کنید. در اداره کار، قوانین و مقررات مربوط به حقوق معوقه تعیین میشود و میتوانید شکایت خود را ثبت کنید.
منابع: