اولین گام در راستای ارسال اظهارنامه، تعیین میزان مالیات و پرداخت آن، تعیین گروههای مشاغل مالیاتی، متناسب با نوع کسب و کار و درآمد خود و اطلاع از تکالیف مربوط به گروه مالیاتی مربوطه است.
بر اساس ماده 97 ق.م.م، درآمد مشمول مالیات اشخاص حقیقی موضوع این ماده که مکلف به ارائه اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی هستند، به استناد اظهارنامه مالیاتی مودی با هر سه شرط زیر، تعیین خواهد شد:
- طبق مقررات مربوطه تنظیم شده باشد
- در زمان تعیین شده ارائه شده باشد
- مورد پذیرش سازمان امور مالیاتی قرارگرفته باشد
در صورتی که مودی از ارائه اظهارنامه مالیاتی خودداری کند:
سازمان بر اساس فعالیت و اطلاعات کسب شده اقتصادی مودی از طریق سامانههای متصل به طرح جامع مالیاتی، برای وی اظهارنامه برآوردی تهیه کرده (روش علیالرأس) و بر اساس اظهارنامه برآوردی، برای مودی برگه تشخیص مالیات، صادر و ارسال میکند. همچنین مجازاتها و جرایم عدم تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر برای وی اعمال میگردد. از این رو بهتر است مودیان نسبت به انجام تکالیف خود در زمان مقرر اقدام نمایند، تا درگیر چالشهای عدم انجام تکالیف نشوند.
گروه اول مشاغل مالیاتی
برای این که جزو گروه مالیاتی اول باشید، یکی از شرایط زیر را باید دارا باشید:
۱. بر اساس جزو ۹ بند الف ماده ۲ آییننامه اجرایی ماده ۹۵ قانون مالیات مستقیم، افرادی که درآمد آنها اعم از فروش کالا یا کالا و خدمات بر اساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد در دو سال گذشته از مبلغ ۱۵۰ میلیارد ریال معادل ۱۵ میلیارد تومان بیشتر باشد در این زیرگروه قرار میگیرند.
۲. افرادی که آخرین درآمد قطعی شده آنها، حاصل از فروش کالا یا فروش کالا و خدمات در کسب و کار آنها بر اساس اظهارنامه مالیاتی بیش از ۱۵۰ میلیارد ریال باشد، در این گروه قرار میگیرند. این مبلغ بر اساس برگ قطعی مالیاتی که توسط مودی یا نماینده وی تا پایان دیماه سال گذشته ابلاغ شده است، تعیین میشود.
۳. صاحبان مشاغل و اشخاص حقیقی زیر فارغ از این که چه حجم فعالیتی داشته باشند در گروه اول قرار میگیرند:
- صرافیها
- فروشگاههای زنجیرهای دارای مجوز فعالیت
- دارندگان کارت بازرگانی
- صاحبان واحدهای تولیدی، بهرهبرداری از معادن دارای مجوز تأسیس و صاحبان کارخانهها که پروانه بهرهبرداری دارند.
- کلینیکهای تخصصی، بیمارستانها و زایشگاهها
- مؤسسات حمل و نقل موتوری، دریایی، هوایی و زمینی بهصورت مسافربری و باربری
- مؤسسات حسابداری و دفترداری، مشاورهای، انفورماتیک، خدمات مالی و مدیریتی، طراحی سیستم و مؤسسات حسابرسی
- هتلهای سه ستاره و بیشتر
گروه دوم مشاغل مالیاتی
بند ب ماده ۲ آییننامه اجرایی ماده ۹۵ قانون م. م اظهار میدارد که تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که یکی از شروط زیر را داشته باشند در گروه دوم قرار میگیرند.
- گروهی که درآمد آنها شامل فروش کالا یا فروش کالا و خدمات بر اساس اظهارنامه مالیاتی طی دو سال گذشته بیش از ۵۰ میلیارد ریال و کمتر از ۱۵۰ میلیارد ریال است.
- اشخاص حقیقی و حقوقی که درآمد قطعی شده آنها بر اساس برگ قطعی عوارض تا پایان دیماه سال گذشته بین ۵۰ میلیارد ریال تا ۱۵۰ میلیارد ریال است.
این دو گروه نیز در طبقهبندی مشاغل اظهارنامه مالیاتی در گروه دوم قرار میگیرند و باید از قوانین و اطلاعات مربوط به این گروه تبعیت کنند.
گروه سوم مشاغل مالیاتی
گروه سوم شامل کسب و کارهای کوچک است. اشخاص حقیقی که در دو گروه اول جای نمیگیرند و جمع فروش و خدمات آنها در طی سال از ۵۰ میلیارد ریال کمتر است، در گروه سوم قرار میگیرند.
تمامی این گروهها، اظهارنامه مختص خود را دارند. البته مودیان گروههای پایینتر این امکان را دارند که اظهارنامه گروههای بالاتر از خود را به اداره مربوطه تحویل دهند؛ اما این کار برای گروههای بالاتر امکانپذیر نیست.
موارد خاص گروه بندی مشاغل مالیاتی
۱. مشاغل خدماتی
در مواردی که مودی صرفا به ارائه خدمات اشتغال داشته باشد، ۵۰٪ مبالغ تعیین شده ملاک عمل خواهد بود.
۲. مشاغل مشارکتی
در این دسته درآمد ابرازی یا قطعی شده مشارکت، ملاک عمل است.
۳. مشاغل تازه تاسیس
صاحبان مشاغل و حرفههای موضوع این دستورالعمل، در اولین سال تاسیس، جز گروه سوم محسوب میشوند؛ این مشاغل از سال سوم فعالیت به بعد بر اساس نصابهای مقرر، طبقهبندی و موظف به انجام تکالیف قانونی خواهند بود.
نکته: مودیانی که به واسطه موضوع فعالیت، جزو گروه اول طبقهبندی شدهاند، مشمول بند فوق نخواهند بود.
سخن آخر
سازمان امور مالیاتی کشور، با توجه به شرایط جامعه و کسب و کارها، قوانینی را اعمال میکند تا بتواند عوارض را بهصورت عادلانه در بین کسب و کارها تعیین و دریافت کند. مبنای تقسیمبندی کسب و کارها، میزان فروش و درآمد هر یک از مشاغل است. سه گروه بالای ۱۵ میلیارد تومان، بین ۵ تا ۱۵ میلیارد تومان و کمتر از ۵ میلیارد تومان در این سه دسته قرار میگیرند. نحوه تعیین و محاسبه مالیات و مدارک مورد نیاز برای هر گروه متفاوت است و باید مودیان به این مسئله دقت داشته باشند.
باید در نظر داشت که ارائه اظهارنامه مالیاتی از اهمیت بسزایی برخوردار است و در صورتی که این اظهارنامه هر ساله به اداره امور مالیاتی ارائه نشود، صاحبان مشاغل مربوطه جریمه مربوط به آن را هم باید پرداخت کنند.
منابع: