گردش موجودی کالا به میزان تحویل داده شده از موجودی اولیه محصولات کالایی در یک بازه زمانی مشخص اشاره دارد. یعنی در یک بازه زمانی مشخص، موجودی اولیه کالاها را به آخرین موجودی از فروش و تحویل کالاها رده میکنند.
فرمول محاسبه گردش موجودی کالا از روی معادله زیر استفاده میشود:
نسبت گردش موجودی = (بهای تمام شده کالای فروخته شده)/(میانگین موجودی)
در این معادله، میانگین موجودی کالا برابر است با:
(موجودی ابتدایی + موجودی انتهایی) تقسیم بر دو
به عبارت دیگر، گردش موجودی کالا نشان دهنده تعدادی کالا است که در یک دوره زمانی خاص (معمولاً یک ماه یا یک سال) به فروش رسیده یا به مغازه بازگشت داده شدهاند.
دوره گردش موجودی کالا چیست؟
دوره گردش موجودی کالا به مدت زمانی اشاره دارد که یک کالا در موجودی یک شرکت باقی میماند تا به تعدادی مشخصی فروخته شود و در نهایت مجدداً به موجودی اضافه شود. به طور دقیقتر، دوره گردش موجودی به مدت زمانی اشاره دارد که کالاهایی که در انبار شرکت نگهداری میشوند، میتوانند به تعداد مشخصی فروخته شوند و جایگزین شوند. معمولاً دوره گردش موجودی به صورت ماهانه یا سالانه با توجه به حجم فروش و موجودی کالا محاسبه میشود. مدت زمان دوره گردش موجودی کمتر بودن زمانی است که کالاهای شرکت به سرعت فروخته میشوند و موجودی به سرعت تعویض میشود. این موضوع نشان دهنده کارایی بالا و بهینه بودن فرآیند مدیریت موجودی کالا است.
گردش موجودی کالا چه اطلاعاتی به ما میدهد؟
گردش موجودی کالا به ما اطلاعاتی درباره تعداد موجودی کالا در دسترس، تعداد فروش کالا و تعداد باقی مانده کالا در انبار را میدهد. همچنین، این اطلاعات میتواند نشان دهنده کیفیت مدیریت موجودی کالا و بازاریابی و فروش محصولات باشد. با استفاده از این اطلاعات، شرکتها میتوانند برنامهریزی بهتر برای سفارش کالاها، کنترل هزینهها و افزایش سود خود انجام دهند.
روش های محاسبه گردش موجودی کالا
روش های محاسبه گردش موجودی کالا عبارتند از:
1- روش FIFO (First In, First Out):
در این روش، کالاهایی که اولین بار به فروشگاه وارد شدهاند، اولین بار فروش داده میشوند و سپس کالاهای دیگر به ترتیب وارد شدن به فروش میرسند. برای محاسبه گردش موجودی کالا بر اساس این روش، باید مجموع هزینههای ثبت شده برای خرید کالاهایی که به فروش رفتهاند، محاسبه شود.
مثال: فرض کنید در روز اول، 100 واحد کالا با قیمت هر واحد 10 دلار وارد فروشگاه شده است. در روز دوم، 50 واحد کالا با قیمت هر واحد 15 دلار وارد فروشگاه شده است. روز سوم، 70 واحد کالا با قیمت هر واحد 12 دلار وارد فروشگاه شده است. در روز چهارم، 60 واحد کالا با قیمت هر واحد 18 دلار فروش رفتهاند. در این حالت، گردش موجودی کالا بر اساس روش FIFO برابر است با:
(100 * 10) + (50 * 15) + (70 * 12 ) – (60 * 18) = 400 دلار
2- روش LIFO (Last In, First Out):
در این روش، کالاهایی که آخرین بار به فروشگاه وارد شدهاند، اولین بار فروش داده میشوند و سپس کالاهای دیگر به ترتیب رو به رو به فروش میرسند. برای محاسبه گردش موجودی کالا بر اساس این روش، باید مجموع هزینههای ثبت شده برای خرید کالاهایی که باقی ماندهاند، محاسبه شود.
3- روش میانگین وزنی:
در این روش، قیمت هر واحد کالا بر اساس میانگین وزنی قیمت ها محاسبه میشود. برای محاسبه گردش موجودی کالا بر اساس این روش، باید مجموع هزینههای ثبت شده برای خرید تمامی کالاهایی که موجود هستند، به وزن تعداد هر کالا محاسبه شود.
تفاوت بین Lifo و Fifo چیست؟
LIFO یا (Last-in, First-out) به معنای آخرین وارد شده، اولین خارج شده است. در این روش، آخرین کالای وارد شده در انتهای صف قرار میگیرد و هنگام خروج کالا، ابتدا آخرین کالا از صف خارج میشود و سپس کالاهای قبلی را دنبال میکند. این روش بیشتر در کالاهایی که قابل فساد هستند مانند محصولات تازه و پرفروش استفاده میشود.
اما FIFO یا (First-in, First-out) به معنای اولین وارد شده، اولین خارج شده است. در این روش، نخستین کالاهای وارد شده در ابتدای صف قرار میگیرند و هنگام خروج کالا، نخستین کالا از صف خارج میشود و سپس کالاهای بعدی را دنبال میکند. این روش اغلب در کالاهایی استفاده میشود که قابل فساد نیستند و قیمت پایینی هم دارند مانند مواد مصرفی.
بنابراین، تفاوت اصلی بین دو روش FIFO و LIFO در ترتیبی است که کالاها برای خروج از صف رعایت میشود.
سخن آخر
گردش موجودی کالا، میزان جابجایی کالاها از مرحله ورود به انبار و خرید تا فروش و خروج از انبار را شامل میشود. یعنی به میزان کالایی که به انبار وارد میشود، میزان کالایی که به مشتری فروخته میشود و مقدار کالایی که در انبار باقی میماند، توجه دارد.
گردش موجودی کالا در مدیریت کسب و کارهای تولیدی و فروشگاهی از اهمیت بالایی برخوردار است و به طور کلی یک جایگاه استراتژیک در مدیریت مالی کسب و کار را داراست.
منابع: