حقوق و دستمزد
نوبت کاری چیست و نحوه محاسبه شیفت کاری طبق قانون کار
در اکثر مشاغل، کارمندان در تمامی ساعات شبانه روز مشغول به فعالیت می‌باشند و باید ساعات کاری خود را در شیفت و نوبت‌های کاری متفاوت سپری کنند. به همین دلیل طبق قانون کار این مشاغل به علت فشار کاری که به کارمندان خود وارد می‌کنند، موظف هستند مبلغی به عنوان فوق‌العاده نوبت کاری در نظر بگیرند.
با توجه به ماده ۵۶ چهار نوبت کاری وجود دارد، که عبارتند از:
- نوبت کاری صبح و عصر
- نوبت کاری صبح، عصر و شب
- نوبت کاری صبح و شب
- نوبت کاری عصر و شب
تقسیم بندی ساعات هر شیفت به صورت ذیل می‌باشد:
- شیفت صبح: ساعت کاری بین ۶ صبح الی ۱۴ بعد از ظهر
- شیفت عصر: ساعت کاری بین ساعت ۱۴ بعد از ظهر الی ۲۲ شب
- شیفت شب: ساعت کاری بین ساعت ۲۲ شب الی ۶ صبح
شیفت کاری کارگر مزایایی بیشتر از دستمزد عادی روزانه دارد و با توجه به اینکه در کدام شیفت در حال کار هستند، مزایای آن‌ها متفاوت می‌باشد. مثلا کار کردن طی شیفت کاری عصر و شب سخت‌تر از ساعات کاری دیگر می‌باشد، از این رو مبلغی اضافه بر دستمزد و با توجه به سختی کار به کارمندان پرداخت می‌شود.
طبق ماده ۵۶ قانون کار نوبت کاری به کاری اتلاق می شود که در طول ماه گردش داشته باشد. اگر مدت کارکرد زیر یک ماه باشد نمی‌توان به آن نوبت کاری گفت.
برای مثال اگر کارمندی یک ماه صبح، یک ماه عصر و یک ماه شب کار کند، مشمول استفاده از مزایای نوبت کاری نمی‌باشد، چرا که باید نوبت کاری یک ماه در گردش باشد. از طرفی به دلیل غیرنوبتی بودن کارمندانی که در این ساعات مشغول به کار هستند، طبق ماده ۵۸ قانون کار، به ازای هر ساعت کار در بازه زمانی ۲۲ شب الی ۶ صبح، از ۳۵٪ اضافه بر دستمزد کار عادی برخودار خواهند شد.
همچنین لازم به ذکر است کارمندانی که ۲۴ ساعت کار و ۲۴ ساعت استراحت دارند، مجاز به دریافت فوق‌العاده نوبت کاری نخواهند بود. نکته دیگری که اهمیت زیادی دارد این است که طبق ماده ۵۷ قانون کار، ساعات کار در نوبت کاری ممکن است از ۸ ساعت در شبانه‌روز و ۴۴ ساعت در هفته بیشتر باشد؛ اما جمع ساعات کارکرد در چهار هفته متوالی (یک ماه)، نباید از ۱۷۶ ساعت بیشتر باشد.
نحوه محاسبه دستمزد نوبت‌های کاری
| نوع شیفت کاری | میزان فوق‌العاده شیفت کاری |
| صبح و عصر | ۱۰٪ |
| صبح، عصر و شب | ۱۵٪ |
| صبح و شب | ۲۲.۵٪ |
| عصر و شب | ۲۲.۵٪ |
از آنجا که محاسبه حقوق و دستمزد (فوق العاده) نوبت کاری، به صورت درصدی از دستمزد ثابت ماهیانه (موضوع ماده ۳۶ قانون کار) تعیین می‌شود؛ کار کمتر از یک ماه، نوبت کاری محسوب نمی‌شود.
مبنای محاسبه فوق العاده شیفت کاری
مبنای محاسبه فوق العاده نوبت کاری، دستمزد ثابت ماهیانه کارگران است. بر این اساس اگر در حین نوبت کاری، گردش کار در یک ماه کامل باشد:
بابت مرخصی استحقاقی مبلغی از فوق العاده نوبت کاری کسر نمی‌شود (فوق العاده نوبت کاری به صورت کامل به کارگر تعلق می‌گیرد) اما کارگران نوبت کار، در ایام مرخصی استعلاجی فوق العاده نوبت کاری دریافت نمی‌کنند. لازم به ذکر است فوق‌العاده نوبت کاری، در روزهای تعطیل هفتگی و تعطیلات رسمی نیز پرداخت می‌شود. همچنین کارگران نوبت کار نیز همانند سایر کارگران مستحق استراحت در روزهای جمعه و ایام تعطیلات رسمی با دریافت حقوق هستند.
اضافه کاری برای کارگران نوبت کار دو حالت پیدا می‌کند:
۱. نوبت کاری با روز جمعه و یا ایام تعطیلات رسمی مصادف شود.
۲. کار در این ایام از همان ساعت شروع، کار اضافی تلقی شده و برای هر ساعت کاری، علاوه‌بر دریافت حقوق و دستمزد و فوق العاده نوبت کاری، ۴۰٪ اضافه به عنوان جمعه کاری دریافت خواهند کرد.
اضافه کاری در روزهای عادی ماه
مطابق ماده ۵۷ قانون کار، کارگران نوبت کار تا زمانی که ساعات کاری موظفی خود را تکمیل ننمایند، اضافه کاری برای آنان محاسبه نمی‌شود. در صورت تکمیل ساعات کار موظفی، علاوه‌بر دریافت حقوق و دستمزد و فوق العاده نوبت کاری، ساعات کار اضافی با احتساب ۴۰٪ اضافه بر دستمزد ساعات کار عادی برای آنان محاسبه می‌شود.
محاسبه عیدی و پاداش کارگران شیفت کار در پایان سال
از آنجا که مزایای نوبت کاری به کارگران نوبت کار به صورت فوق‌العاده پرداخت می‌شود، لذا در هنگام محاسبه عیدی و سنوات، پاداش و اضافه کاری این مبلغ منظور نمی‌شود. در واقع محاسبات مذکور تنها بر اساس حقوق و دستمزد، بدون در نظر گرفتن فوق العاده نوبت کاری انجام می‌شود.
جمع‌بندی
کسب آگاهی از شرایط محاسبه و تحقق فوق‌العاده شیفت کاری، از این حیث که تاثیر به سزایی در سیستم محاسبه حقوق و دستمزد دارد، امری ضروریست. به همین دلیل در این مطلب سعی کردیم توضیحاتی پیرامون نحوه محاسبه حقوق کارمندان نوبت کار، دسته‌بندی‌های شیفت کاری و تفاوت‌های آن باهمدیگر، شب کاری و … بدهیم.
منابع:
فرم مشاوره رایگان
مقالات
ویديوهای رایگان
محصولات
راهنمای سایت
استعلام گواهینامه
تماس با ما
درباره ما
