قرارداد کار یک قرار داد معین بین کارفرما و کارمند است. به منظور جلوگیری از استفاده سؤ کارفرما از کارمند خود، قانون کار قرارداد کار را قرار داده است و این یک قانون آمره میباشد، به این معنی که چه کارفرما و چه کارمند قادر به عمل خلاف قرارداد نمیباشند و باید حقوق و مزایای گفته شده در آن را در نظر بگیرند. قراردادها از نظر نوع کار و مدت آن به سه دسته تقسیم میشوند که هرکدام ویژگیهای خود را دارند اما حکم آمره بودن در مورد تمامی آنها صدق میکند. در این مقاله سعی داریم شما را با انواع اصلی قراردادها را بررسی کنیم
انواع قرارداد کار
قرارداد دائمی یا غیرموقت
قرارداد دائمی قراردادی است دارای تاریخ شروع و فاقد تاریخ انقضا. این کارها ماهیتا دائمی میباشند به همین دلیل قرارداد آنها به صورت غیرموقت بسته میشود. در این قرارداد منع قانونی برای بستن قرارداد به صورت آزمایشی وجود ندارد. قرارداد آزمایشی جهت آشنایی کارمند و کارفرما با همدیگر، مشخص شدن تناسب کار و نوع شغل و محیط کارگاه برای کارمند و روشن شدن اخلاق کاری کارمند برای کارفرما برای مدت حداکثر ۳ ماه منعقد میشود. قرارداد میتواند در طول دوره آزمایشی توسط کارمند یا کارفرما فسخ شود. در صورت عدم فسخ قرارداد و اتمام دوره آزمایشی آن قرارداد به صورت دائمی تمدید میشود.
برای شغلهایی با ماهیت دائمی، قرارداد دائم بسته میشود اما قانون کار منعی برای بستن قرارداد موقت در این شغلها در نظر ندارد. در این قرارداد با افزایش تعداد سالهای کاری، مزایایی مانند سنوات و بیمه افزایش پیدا میکند و بعد از پایان کار کارمند میتواند از حقوق بازنشستگی و از کارافتادگی استفاده کند. بهترین نوع قرارداد برای کارمند، قرارداد دائمی است زیرا کارمند از مزایای کار دائمی برخوردار میشود. لازم به ذکر است که عیدی قرارداد کار به هر انواع قرارداد کار تعلق میگیرد.
قرارداد کار معین
در این نوع قرار داد انجام شدن کاری مشخص و معین خصوصیت اصلی محسوب میشود. در این قرارداد زمان موضوعیت ندارد و با انجام تعهدات توسط طرفین، قرارداد به پایان میرسد. همین نکته تفاوت اساسی قرار داد موقت و معین را مشخص میکند. همچنین در قرارداد پیمانکاری، پروژه به طور کامل به پیمانکار واگذار میشود، از این رو قرارداد پیمانکاری به قرارداد کار معین شباهت زیادی دارد. در قرارداد کار معین اگر به مدت یکسال یا بیشتر به صورت متوالی یا متناوب طول بکشد، کارفرما موظف است برای هر سال سابقه کار بر اساس آخرین حقوق، مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان پاداش پایان کار به کارمند دهد.
قرارداد کار موقت
در این نوع قرارداد، تاریخ شروع و پایان در ابتدا مشخص میشود و در طول مدت قرارداد، کارفرما امکان فسخ کردن قرارداد را ندارد. در صورتی که کارمند با کمکاری خود یا انجام ندادن درست وظایفش خللی ایجاد یا خسارتی وارد کند، کافرما با توجه به ماده ۲۷ قانون کار مجاز به لغو قرارداد قبل از انقضای آن است. این نوع قرارداد مناسب مشاغلی با ماهیت موقتی مانند قراردادهای پیمانی است. لازم به ذکر است تکرار این نوع قرارداد منجر به تبدیل آن به قرار داد دائمی نمیشود. اما در صورتی که قرارداد دائمی بدون رضایت کارمند به قرارداد موقت تبدیل شود، خلاف مقررات بوده و کارمند میتواند با مراجعه به هیئت حل اختلاف وزارت کار، از کارفرما شکایت کند.
اکنون که با انواع قراردادهای کاری آشنا شدیم، میتوانیم به روند تبدیل قرارداد کاری موقت به دائم بپردازیم، با ما همراه باشید.
تبدیل قرارداد کاری موقت به دائم به چه صورت است؟
گاهی اوقات پس از اتمام قرارداد کار، کارفرما تصمیم به عقد قرارداد جدید با کارمند میگیرد و قرارداد جدیدی تنظیم میکند که ممکن است دارای شرایط قرارداد سابق باشد و یا شروط دیگری به آن اضافه شده باشد. در صورتی که کارمند و کارفرما باهمدیگر هم نظر و موافق باشند امکان تبدیل قرارداد کاری موقت به دائم وجود دارد.
ممکن است گاهی اوقات پس از پایان مدت قرارداد بین کارمند و کارفرما، قرارداد جدیدی تنظیم نشود و کارمند بدون اعتراض کارفرما به صورت خودکار به کار خود ادامه دهد. مطابق با قوانین وزارت کار در چنین شرایطی تمدید قرار داد به صورت خودکار رخ میدهد. در قرارداد تمدید شده مدت زمان قرارداد به میزان قرارداد موقت سابق میباشد.
اگر این تمدید یک بار دیگر و در صورت عدم اعتراض کارفرما به صورت خودکار قرار بگیرد، این بار قرارداد از حالت موقت به حالت قرارداد دائم تبدیل میشود و این تبدیل نیز به صورت خودکار صورت میگیرد.
سخن آخر
در این مطلب سه نوع اصلی قرارداد دائم، موقت و معین و همینطور نحوه تبدیل موقت به دائم را بررسی کردیم. با شناخت کافی از همین مطالب گفته شده حتی اگر در بازار کار تجربه خاصی نداشته باشید، میتوانید با توجه به نحوه فعالیت و حوزه کاریتان نوع قرارداد خود را تشخیص داده و مطابق با قوانین موجود قراردادتان را منعقد کنید. به یاد داشته باشید تا زمانی که قراردادی کامل و دقیق انعقاد نکرده باشید، نباید کاری را آغاز نمایید، با داشتن یک قرارداد کاری جامع و دقیق میتوانید از وقوع بسیاری از مشکلات کاری در آینده کاریتان پیشگیری نمایید.
منابع: