برای محاسبه مرخصی در نوبت کاری ابتدا باید با مفهوم آن آشنا شویم. مرخصیها و تعداد روزهای مرخصی در سال، نحوه استفاده از مرخصیهای اداری و روش اجرای آنها از جمله مسائلی است که برای کارمندان و کارگران اهمیت زیادی دارد. برای آشنایی بیشتر با قوانین محاسبه مرخصی در نوبت کاری میتوانید این مقاله را مطالعه کنید.
نوبت کاری در چه مشاغلی کاربرد دارد؟
نوبت کاری برای مشاغلی معنا پیدا میکند که نیاز دارند پرسنل بصورت شبانه روزی در محیط کار حاضر باشند. در این مشاغل امکان تعطیلی محیط کار وجود ندارد. اغلب واحدهای تولیدی، آتش نشانی، اورژانس، بیمارستانها و شرکتهای تولیدی به این صورت کار میکنند. به دلیل فشار مضاعف کاری که در این مشاغل وجود دارد، مقرراتی برای نوبت کاری وجود دارد و پرسنل ممکن است مجبور به انجام اضافه کاری شوند.
در واحدهای تولیدی، به دلیل فشار مضاعف کاری و نیاز به تولید پیوسته، برای پرسنل نوبت کار تعیین میشود. در این مشاغل، ممکن است مقرراتی برای اضافه کاری وجود داشته باشد و این اضافه کارها معمولاً با پرداخت مبلغی بیشتر نسبت به کار عادی جبران میشود.
نوبت کاری در این مشاغل به صورت شیفتبندی انجام میشود، به این معنی که پرسنل به سه شیفت صبح، عصر و شب تقسیم میشوند و به ترتیب در طول روز و شب به کار میپردازند. این شیفتبندی به منظور تسهیل و تسریع فرایند کار و حفظ حضور پرسنل در محیط کار انجام میشود.
قانون کار در مورد نوبت کاری
هنگامی که ساعت کاری کارگران به صورت نوبت کاری در سه شیفت صبح، عصر و شب تقسیم شده و طی دورههای مشخص چرخش میکند، کارگران با فشارهای زیادی روبرو میشوند، زیرا باید در زمانهای مختلف شبانهروز وظایف خود را انجام دهند. بنابراین، طبق قانون کار، به منظور تعویض و جبران فشارهای وارده، مزد کارگران نوبتی بیشتر از کارگران عادی خواهد بود.
تقسیمبندی نوبت کاری
تقسیمبندی نوبت کاری به صورت رسمی و دقیق با تعیین میزان فوقالعاده در ماده 56 قانون کار ذکر شده است. به همین دلیل، کارفرمایان موظفند به کارگران نوبت کار حقوق و دستمزد مطابق این ماده را پرداخت کنند.
نحوه محاسبه مرخصی در نوبت کاری چگونه است؟
نوع مرخصی کارگران نوبت کاری با سایر کارگران تفاوت دارد، زیرا ساعت کاری آنها بیشتر از ساعت کاری عادی است و بیشتر از ۸ ساعت در روز میباشد. محاسبه مرخصی کارگران نوبت کار به صورت روزانه انجام نمیشود.
برای محاسبه مرخصی کارگران نوبت کار، باید ساعتهای روزهایی که کارگر به مرخصی میرود را با هم جمع کرد. سپس بر ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه تقسیم کنیم تا روزهای مرخصی کارگر محاسبه شود. اگر روز کاری کارگران نوبت کار با روز جمعه برخورد کند، این مورد به عنوان کار در روز جمعه محسوب میشود و به جای جمعه، یک روز دیگر در هفته به عنوان تعطیل محسوب میشود. در صورتی که در روز دیگری تعطیلی وجود نداشته باشد، کارگران نوبت کار حق دریافت ۴۰٪ اضافه کار را خواهند داشت.
کارگران نوبت کار، همانند کارگران عادی، حق استفاده از تعطیلات رسمی را با دریافت مزد دارند. اگر روزهای کاری کارگران نوبت کار با روزهای تعطیل رسمی تداخل داشته باشد، کار در این روزها از ساعت اول به عنوان اضافه کار محسوب میشود.
به ازای هر ساعت کاری، علاوه بر مزد ساعت کار عادی، باید ۴۰٪ به عنوان اضافه کار به کارگر پرداخت شود.
آیا کار در روز تعطیل جزو مرخصی نوبت کاری به حساب میآید؟
بستگی به این دارد که آیا کارگر در روزهای دیگر هفته کارکرد موظفی خود را انجام داده یا خیر؟ اگر کارگر در روزهای دیگر هفته کار موظفی را انجام داده باشد، کار در روز تعطیل به عنوان اضافه کار محسوب میشود. اما اگر کارگر در روز جمعه به جای روز کاری دیگری سر کار حاضر شده و موظفی روز دیگری را انجام دهد، اضافه کاری محسوب نمیشود. برای مثال، اگر کارگر تمام روزهای هفته به جز چهارشنبه را هر روز ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه سر کار حاضر شود، کارکرد روز جمعه به جای کار نداشتن در روز چهارشنبه است و به عنوان اضافه کار محسوب نمیشود.
جمع بندی
اگر کارگری نوبت کار معرفی شود، مستحق دریافت فوق العاده نوبت کاری خواهد بود. در مواردی که کارگر از مرخصی استحقاقی استفاده میکند ولی مدت آن تمام ایام ماه را پوشش نمیدهد (به طوری که صفت نوبت کار در آن ماه برای کارگر اعمال نشود)، مرخصی استحقاقی تأثیری در دریافتی او نخواهد داشت و کسری از فوق العاده او در این موارد توجیه قانونی ندارد.
در مواردی که قرارداد کار متوقف میشود و این ایام تعلیق هم به عنوان سابقه کارگاهی کارگر محسوب میشوند، همین قاعده صادق است. تعلیق مذکور تأثیری در فوق العاده نوبت کاری کارگر ندارد. مشروط بر اینکه صفت نوبت کار بودن او سلب نشود (مدت زمان کمتر از یک ماه) و کسری از فوق العاده او در این موارد توجیه قانونی ندارد. البته در مورد مرخصی استعلاجی که غرامت مزد کارگر توسط سازمان تأمین اجتماعی پرداخت میشود، فوق العاده نوبت کاری نیز براساس ضوابط مربوط در غرامت مزد در نظر گرفته میشود. کارفرما نیز نیاز قانونی به پرداخت فوق العاده نوبتکاری بابت ایام مرخصی استعلاجی ندارد حتی اگر مدت زمان آن کمتر از یک ماه باشد.
منابع: