یکی از مسائل پیچیده و دشوار در زمینه مالیات، بحث معافیت مالیاتی است. طبق گزارش شورای برتر مالیاتی، بیشترین پروندهها در این سازمان به معافیت مالیاتی و جنبههای مختلف آن مربوط میشود. به عنوان مثال، بسیاری از مالکان مدعی میشوند که از معافیت مالیاتی برخوردارند، اما این موضوع ادعای درستی نیست.
معافیت مالیاتی، به ویژه از آنجاکه با نرخ مالیات صفر از برخی جنبهها مشابه است، در حقیقت پیچیدگیهای خاصی دارد. به همین دلیل برای بسیاری از صاحبان کسب و کار سوال است که چه افرادی از معافیت مالیاتی برخوردار هستند و تفاوت آن با نرخ مالیات صفر چیست؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا به این پرسشها پاسخ دهیم.
تعریف معافیت مالیاتی چیست؟
معافیت مالیاتی به نوعی یکی از سیاستهای حمایتی دولت به شمار میرود. در معافیت مالیاتی برخی منابع درآمدی و سرمایهای به صورت موقت و غیردائم، ازمحدوده پرداخت مالیات خارج میشوند.
نکته مهم این است که در واقع هیچ معافیت دائمی وجود ندارد. به عنوان مثال، بعضی از منابع درآمدی مانند مالیات بر درآمد املاک، مشاغل یا اشخاص حقوقی به صورت موقت از پرداخت مالیات معاف هستند. اما قانونگذار میتواند بعداً به هر دلیلی این معافیتها را لغو کند.
دلیل اصلی اعطای معافیت مالیاتی، حمایت از کسبوکارهای مختلف است. بنابراین، اگر برخی از شرکتها و کسبوکارها از پرداخت مالیات معاف هستند، در واقع هدف آن حمایت از فعالیت این صنایع است.
تعبیر نرخ صفر مالیات چیست؟
با توجه به اهمیت زیاد کسب و کارهای خصوصی در حوزه اقتصاد، دولت به منظور حمایت و جلوگیری از ورشکستگی آنها، نرخ صفر مالیاتی را به ارمغان آورده است. این قانون به افراد فعال در زمینه اقتصاد کمک میکند تا در یک زمان مشخص، از پرداخت مالیات معاف شوند.
با توجه به ماده ۱۳۲ قانون مالیاتهای مستقیم، اعمال نرخ صفر مالیاتی به عنوان یک نوع معافیت مالیاتی در نظر گرفته میشود. این معافیت پس از ارائه اظهارنامه مالیاتی، اسناد و مدارک حسابداری و دفاتر قانونی در یک بازه زمانی خاص به فرد مشمول اعطا میشود.
شرایط استفاده از نرخ صفر مالیات
برای استفاده از نرخ صفر مالیات، شخص مشمول باید در مهلت مقرر نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی اقدام کند؛ در غیر این صورت، علاوه بر اینکه این نرخ برای او قابل اعمال نخواهد بود، به دلیل عدم ارائه اظهارنامه، جریمه خواهد شد.
مزیتهای نقطه صفر مالیاتی نسبت به معافیت مالیاتی:
دولت برای نظارت دقیقتر بر فعالیتهای شرکتها از روشهای متنوعی استفاده میکند. بررسی اوراق مالی شرکتها در طول سال، یکی از روشهای عملی برای این هدف است.
معافیت مالیاتی در سالهای اخیر، علاوه بر کاهش درآمد دولت، باعث عدم دسترسی به دادههای مالی شرکتهای خصوصی شده است. برای رفع این مشکلات، دولت از روشهای مناسبتری برای تسهیل دریافت تسهیلات دولتی توسط شرکتهای اقتصادی استفاده میکند.
استفاده از نقاط صفر مالیاتی یکی از روشهای کارآمدتر برای این هدف است و به بخش خصوصی شفافیت بیشتری در بازارهای داخلی میبخشد. علت اصلی این امر را میتوان در توانایی تولیدکنندگان برای استفاده از این تسهیلات در شرایط خاص دانست.
با ثبت اظهارنامه مالیاتی و ارائه مدارک مالی خود، تولیدکنندگان میتوانند از این تسهیلات بهرهبرداری کنند. این امر امکان بررسی دقیقتر فعالیت شرکتها توسط دولت را فراهم میکند.
همچنین، شرکتهای خصوصی نیز از تسهیلات تعریف شده توسط قانونگذاران بهرهمند میشوند. بررسی مالیاتی شرکتها در دورههای زمانی مشخص، امکان رصد دقیق درآمد مالیاتی حاصل از بخش خصوصی را میدهد. این امر به دولت کمک میکند تا در برنامهریزیهای خود از این اطلاعات اجرایی بهرهبرداری بیشتری داشته باشد.
معافیت مالیاتی: چه کسانی از پرداخت مالیات معاف هستند؟
چهار مورد اصلی معافیت مالیاتی وجود دارد، که در این موارد هیچ تکلیف مالیاتی وجود ندارد و نیازی به ثبتنام، دفاتر و اظهارنامه مالیاتی نیست.
- سود سپردههای بانکی اشخاص حقیقی: این اشخاص هیچ تکلیف و مالیاتی ندارند.
- کشاورزی و فعالیتهای مرتبط: درآمد حاصل از فعالیتهای کشاورزی، دامداری، پرورش ماهی و زنبورعسل، صیادی و ماهیگیری، احیای مراتع و جنگلها، باغات و نخیلات از پرداخت مالیات معاف است.
- اجاره املاک مسکونی: در برخی شهرها، اجاره مسکن تا یک متراژ مشخص از مالیات معاف است.
- امور خیریه: کمکهای خیریه، موقوفات، نذورات، کمک به مساجد و هلال احمر و سایر موارد خیریه از مالیات معاف هستند.
به طور خلاصه، در این چهار مورد، اشخاص معافیت مالیاتی دارند و تکلیف مالیاتی ندارند. در غیر این صورت، اشخاص موظف به پرداخت مالیات هستند.
اشتباه گرفتن نرخ صفر مالیاتی با معافیت مالیاتی
به طور مثال، بسیاری به اشتباه فکر میکنند که شرکتهای مستقر در مناطق آزاد مالیات معاف هستند، در حالی که در واقع مالیات آنها با نرخ صفر است. اشخاصی که مشمول نرخ صفر هستند، هنوز باید تکلیف مالیاتی را انجام دهند و در غیر این صورت، مشمول پرداخت مالیات و جریمه خواهند بود.
بنابراین، هر موردی غیر از این چهار دسته معافیت مالیاتی، ممکن است به عنوان نرخ صفر مالیاتی در نظر گرفته شوند. به عنوان مثال، برخی کسبوکارها به اشتباه فکر میکنند که برای آنها نرخ صفر مالیاتی اعمال میشود و در نتیجه مورد جریمه قرار میگیرند. همچنین، موسسات علمی و فرهنگی، شرکتهای دانشبنیان و سایر موارد مشابه نیز در این بحث وجود دارند.
کسب و کارهای واجد شرایط مالیاتی نرخ صفر شامل موارد زیر است:
- واحدهای تولیدی با بیش از ۵۰ نفر نیروی کار.
- سازمانها و موسسات وابسته به شهرداری.
- دفاتر خدمات گردشگری و زیارتی.
- 20 درصد درآمد صادرات مواد خام.
- محصولات کشاورزی و کالاهای غیرنفتی داخلی.
- فعالیتهای تولیدی، خدماتی و معدنی که معادل ۱۰۰ درصد درآمد صادرات خدمات را تشکیل میدهد.
نتیجه گیری
مالیات، یکی از منابع اصلی درآمد دولتها در سراسر جهان است. در ایران، تمام اشخاص حقیقی و حقوقی موظف به پرداخت مالیات اموال و املاک خود در ایران و درآمدهایی که در داخل یا خارج از ایران کسب میکنند هستند، به استثنای برخی افراد بر اساس شرایط خاص.
اگرچه به نظر برخی افراد، معافیت مالیاتی و مالیات با نرخ صفر تفاوتی ندارند، اما با نگاه دقیقتر، میتوان فهمید که بین این دو تفاوتهای قابل توجهی وجود دارد.
معافیت مالیاتی به معنای کامل معافیت مودی از پرداخت مالیات است، در حالی که مالیات با نرخ صفر برای یک مدت زمان مشخص و موقت است. به عبارت دیگر، در مالیات با نرخ صفر، مودی مالیاتی به دلیل شرایط خاص خود، مالیات خود را با نرخ صفر محاسبه میکند.
منابع: