هنگامی که مبلغ مالیات تعیین شده از سوی سازمان امروز مالیاتی بیشتر از مقدار محاسبه شده توسط خود شخص مودی باشد، شخص میتواند نسبت به میزان مالیات تعیین شده و جهت متحتمل هزینههای اضافی نشدن، اعتراض کند. پس از ارسال فرم اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی، نوبت به مراحل دادرسی مالیاتی میرسد. حال شخص مودی میتواند برای حلوفصل اختلافات مالیاتی و جلوگیری از پرداخت مجدد مالیات یا ما به تفاوت آن، اقدام کند.
هدف از دادرسی مالیاتی
همانطور که گفته شد، هدف از دادرسی مالیاتی کاهش هزینهها و میزان مالیات تعیین شده، به منظور حفظ داراییها و جلوگیری از هزینههای اضافه است. نقطه آغاز این فرایند، با اعتراض رسمی مودی مالیاتی به صورت تحویل لایحه مالی به سازمان امور مالیاتی است.
زمان انجام دادرسی مالیاتی
پس از اعلام میزان مالیات تعیین شده توسط کارشناس امور مالیاتی، اگر رقم تعیین شده مورد قبول نباشد، در ابتدا مودی باید طی یک پروسه قانونی جهت دادرسی مالیاتی اعتراض خود را ارائه دهد. این اعتراض شروعی است بر فرایند دادرسی مالیاتی که جهت قانونمندکردن اعتراضات به مالیات معین شده انجام میشود.
چرخه دادرسی مالیاتی:
دادرسی مالیاتی نیز همانند سایر امور اداری چرخه ی خود را دارد که باید ترتیب آن رعایت شود. چرخه دادرسی مالیاتی پنج مرحله دارد که در ادامه به توضیح هر مرحله پرداخته شده است.
۱. رئیس اداره امور مالیاتی:
اولین مرجع رسیدگی به اعتراض مؤدیان که فرم درون سازمانی دارد، حل اختلاف میان مودی با رئیس اداره امور مالیاتی است. در این مرحله مذاکرات و توافقات میان مؤدی و اداره امور مالیاتی انجام میشود. مؤدیان بعد از اینکه برگ تشخیص مالیات را دریافت کردند، ۳۰ روز وقت دارند تا با ارائه مدارک مستدل به اداره امور مالیاتی درخواست تعدیل مالیات را بدهند.
اداره امور مالیاتی هم تا ۳۰ روز پس از مراجعه مؤدی زمان دارد که به اعتراض وارده از سوی مؤدیان رسیدگی کند. اگر پس از رسیدگی به پرونده مالیاتی، اداره امور مالیاتی با مؤدی به توافق رسید، مراتب را در ظهر برگ تشخیص ثبت کرده و مرحله اول با امضای رئیس اداره امورمالیاتی.
با صدور و ابلاغ برگ قطعی در این مرحله و پرداخت بدهی، ظرف مدت ۱۰ روز پس از ابلاغ، پرونده مالیاتی در همین مرحله ختم به خیر شده و حل و فصل میشود. سازمان امورمالیات نیز موظف است برگ اجرایی وصول بدهی را ظرف مدت ۱۰ روز صادر کرده و پرونده را مختومه اعلام کند. اگر اعتراض در مرحله اول به نتیجه نرسید وارد مرحله دوم میشود.
۲. هیأت حل اختلاف بدوی:
اگر اختلاف مؤدی با اداره امور مالیاتی، با کمک رئیس اداره مالیات برطرف نشود پرونده به هیأت حل اختلاف مالیاتی بدوی ارجاع داده میشود. با ورود پرونده به این مرحله از دادرسی مالیاتی زمان تشکیل هیأت حل اختلاف به مؤدی ابلاغ میشود.
اعضای هیأت حل اختلاف عبارتند از قاضی، نماینده سازمان امور مالیاتی و نماینده صنف حرفه ای به نمایندگی از مؤدی. در این مرحله مؤدی باید پرونده را به اضافه مدارک مربوطه برای بررسی به هیأت حل اختلاف تحویل دهد تا رأی خود را صادر کند. پس از ابلاغ رای مؤدی یا رأی صادره را میپذیرد یا آن را رد میکند.
اگر مؤدی رأی صادره هیأت حل اختلاف را بپذیرد و از آن تمکین کند، برگ قطعی مالیات برایش صادر میشود و فرایند دادرسی مالیاتی به اتمام میرسد.
اگر مؤدی رأی صادره به هیأت حل اختلاف را نپذیرد میتواند به آن اعتراض کند. زمان مورد نیاز برای اعتراض مؤدی با رای هیأت حل اختلاف ۳۰ روز پس از صدور حکم است. لازم به ذکراست اعتراض به رأی صادره میتواند هم از سوی مؤدی هم از سوی اداره امور مالیاتی باشد. پس از گذر از این مرحله، برگ اجرایی برای وصول بدهی، طی بازه زمانی یک ماهه ارسال میشود.
۳. دادرسی مالیاتی:
در صورت اعتراض مؤدی یا سازمان امور مالیاتی به رأی صادره از سوی هیأت حل اختلاف مالیاتی باید مراتب اعتراض خود را تا حداکثر سی روز به شورای عالی حل اختلاف مالیاتی ارجاع دهند. در این مرحله پرونده بدون توجه به ماهیت توسط شورای عالی مالیاتی مورد بررسی قرار میگیرد. اگر این شورا رای هیأت حل اختلاف را بپذیرد، مؤدی این امکان را دارد که در چرخه دادرسی مالیاتی شکایت خود را ادامه دهد. شخص مودی برای میتواند برای ادامه شکایت به هیأت سه نفری اقتصاد مراجعه کند. و در صورتی که شورای عالی رای هیأت حل اختلاف را قبول نکند پرونده به اداره مالیاتی برگردانده تا مجددا در یک هیأت حل اخنلاف دیگر بررسی شود.
۴. هیأت سه نفری وزارت اقتصاد:
اگر مودیان مالیاتی موفق به حل اختلاف در مراحل قبل نشده باشند، چرخه دادرسی مالیاتی به هیأت سه نفری وزارت اقتصاد کشیده میشود. در این مرحله از این چرخه، مانند سایر مراحل قبلی، پرونده مالیاتی همچنان به صورت درون سازمانی بوده و از سازمان امور مالیاتی خارج نشده است. این هیأت از سه نفر تشکیل میشود که به انتخاب خود وزیر امور اقتصاد و دارایی منصوب میشوند. در هیأت سه نفری وزارت اقتصادی پس از بررسی پرونده مالیاتی رأی مربوطه صادر خواهد شد.
۵. دیوان عدالت اداری:
تا مرحله چهارم چرخه دادرسی، رسیدگی به پرونده درون سازمانی بوده ولی با طرح شکایت در دیوان عدالت اداری پرونده وارد سیستم قضایی کشور میشود. مقررات حاکم بر سیستم قضایی تفاوتهای ساختاری زیادی با مقررات سازمان امور مالیاتی دارد و مؤدی در این مرحله نیاز دارد که از وکیل دادگستری برای طرح شکایت کمک بگیرد.مؤدی تا سه ماه پس از صدور رای هیأت سه نفری اقتصاد، زمان دارد که شکایت خود را به دیوان عدالت اداری اعلام کند.
سخن آخر
دادرسی مالیاتی یا تجدیدنظر مالیاتی به معنای بررسی و ارزیابی دوباره اطلاعات و مستندات مالی یک شخص یا شرکت توسط سازمان مالیاتی است. در این فرآیند، مقایسه اطلاعات مالیاتی با اطلاعات دیگری که در دسترس قرار دارد، انجام میشود تا هرگونه خطای ممکن در اظهارات مالیاتی شناسایی شود. هدف اصلی دادسی مالیاتی افزایش دقت و صحت اظهارات مالیاتی است.
منابع: