در جهان امروز، صادرات و واردات به عنوان دو عامل اصلی اقتصادی با مهمترین نوع فعالیتهای اقتصادی بین کشورها شناخته میشوند. با توجه به همبستگی بین کشورها، عملیات صادرات و واردات برای بسیاری از کشورها درآمدی اصلی است و از دیگر سو برای کشورهای دیگر میتواند به عنوان یکی از راههای تامین و رضایت نیازهای اساسی جامعه شود. اما این نوع فعالیتها به یک سری مسائل حسابداری و مالی نیز منجر میشوند.
حسابداری صادرات و واردات در واقع به مدیریت و حسابداری مرتبط با فعالیتهای صادراتی و وارداتی یک شرکت یا سازمان اشاره دارد. در این حسابداری، تمرکز بر روی نظارت بر تمامی مراحل انجام معاملات صادراتی و وارداتی، بررسی و تأیید صحت اسناد و مدارک مرتبط، بررسی و تأیید میزان هزینهها و درآمدهای مرتبط با فعالیتهای صادراتی و وارداتی، تهیه گزارشات مرتبط با فعالیتهای صادراتی و وارداتی و پیگیری امور مرتبط با خدمات پس از فروش، مراکز هزینه و تضمین کیفیت محصولات میباشد.
تعریف حسابداری صادرات و واردات
صادرات به فرایند فروش کالاها و خدمات به کشورهای دیگر گفته میشود. در این فرایند، کالای تولید شده در یک کشور، به یک کشور دیگر صادر میشود و به عنوان درآمد مالی برای صادرکننده محسوب میشود. واردات به فرآیند خرید کالاها و خدمات از کشورهای دیگر گفته میشود. در این فرایند، کالایی که در یک کشور تولید نمیشود، از یک کشور دیگر وارد میشود و به عنوان هزینه مالی برای واردکننده ثبت میشود.
حسابداری صادرات و واردات شامل انجام همه امور مالی و حسابداری برای فعالیتهای صادرات و واردات است. که شامل کنترل برصورت هزینه و منابع مورد استفاده در فرایند تولید کالا و خدمات، مبادلات ارزی و نوع معاملات پرداخت شده در فرایند خرید و فروش میشود. به طور کلی، حسابداری صادرات و واردات شامل سه بخش اصلی است: صادرات، واردات و بخش هزینههای مرتبط با آن.
حسابداری صادرات
بخش صادرات شامل فرایند تولید کالا و خدماتی است که قصد صادرات آن را داریم. برای تشخیص درآمد حاصل از فروش، میتوانیم از روش سررسید نهایی استفاده کنیم. این یعنی که به زمان و محل پرداخت درآمد دقت کنیم. در بسیاری از موارد، صادرات با نقدینگی انجام میشود، به همین دلیل هزینههای پیشبینی شده منجر به برنامهریزی مناسب برای کاهش هزینهها و افزایش سود خواهد شد.
حسابداری واردات
حسابداری واردات یا import accounting به مجموعه ای از فرآیندهای مربوط به ورود کالا و خدمات به یک کشور با هدف فروش یا استفاده در داخل کشور ارجاع دارد. در این فرآیند، اطلاعات مرتبط با اعتبارات بانکی، مالیاتها، گمرک و هزینههای حمل و نقل بین المللی مورد نظر قرار میگیرند. همچنین برای ثبت تمامی تراکنشهای مرتبط با واردات، باید از مدارک و نمادهای مختلفی مانند فاکتورهای خرید، برگه واردات و گواهینامه دولتی استفاده شود.
مشمولین حسابداری صادرات و واردات
هر کارخانه و یا شرکتی که در زمینه صادرات و واردات فعالیت دارد، میبایستی حسابداری صادرات و واردات مرتبط با فعالیت خود را رعایت کند. این کارخانهها و شرکتهایی که بازرگانی خارجی را به عنوان یکی از فعالیتهای کلیدی خود در نظر دارند، باید در بخش حسابداری خود از کارشناسان حسابداری متخصص در بخش صادرات و واردات استفاده کنند.
مراحل حسابداری صادرات و واردات
مراحل حسابداری صادرات و واردات، بسیار حساس هستند و میبایست همیشه به صورت دقیق و بدون هیچ گونه خطا انجام شوند. در ادامه، مراحل حسابداری صادرات و واردات را بررسی خواهیم کرد.
مراحل حسابداری صادرات و واردات به صورت زیر است:
- ثبت سفارش: این مرحله به ثبت سفارش محصولات مورد نیاز برای صادرات و یا واردات اشاره دارد.
- پرداخت وجه: در این مرحله، مبلغ محصولات در صورت صادرات به حساب فروشنده یا در صورت واردات به حساب خریدار پرداخت میشود.
- شیوه حمل و نقل: در این مرحله، به شیوه حمل و نقل محصولات در خارج و داخل کشور و هزینهها و فاکتورهای مرتبط با آن پرداخته میشود.
- ثبت اسناد واردات یا صادرات: اسناد مربوط به واردات یا صادرات از جمله صورتجلسات، امضاء برگههای مربوطه و مدارک مالی و گمرکی ثبت میشود.
- ارزیابی مالی: در این مرحله، بررسیهای مالی برای تعیین هزینهها و محاسبه سود صادرات یا واردات انجام میشود.
- محاسبه مالیات: مالیاتهای مربوط محاسبه و پرداخت میشود.
- پرداخت حقوق و دستمزد: پرداخت حقوق و دستمزد به کارکنان و مشاورانی که در این فرآیند شرکت کرده اند، انجام میشود.
- ثبت سود و زیان: در نهایت، سود یا زیان به دست آمده از فرایند واردات یا صادرات در سیستم حسابداری ثبت میشود.
سخن آخر
مبحث حسابداری صادرات و واردات یکی از مباحث مهم در حوزه تجارت و بازرگانی است و برای هر کسب و کاری که در این حوزه فعالیت دارد، بسیار مهم است. این حوزه از حسابداری شامل مجموعهای از فعالیتهای مالی است که در زمینه صادرات کالا و خدمات به کشورهای دیگر و واردات کالا و خدمات از دیگر کشورها انجام میشود. در این مقاله، به مفاهیم و مباحث مختلفی که در حسابداری صادرات و واردات به کار میروند، پرداخته شد.
منبع: