کسب شناخت کافی از مفاهیم و اصطلاحات پرکاربرد برای کسانی که در بازار بورس قصد فعالیت دارند ضروری و الزامی است. امروز در این مقاله قصد داریم به تعریف مفهوم ارزش دفتری و ارزش بازار بپردازیم تا تفاوت میان این دو اصطلاح را بیابیم.
تعریف ارزش دفتری
ارزش دفتری یکی از انواع ارزش سهام است که اسم آن را در امور مالی و حسابداری هم زیاد میشنویم. اگر بنا به دلایلی، شرکتی منحل و یا ورشکست شود، اولین سوالی که برای سهامداران مطرح و دغدغه میشود، این است که چه اتفاقی برای سرمایهشان و ارزش آن میافتد؟
ارزش دفتری سهام، از تقسیم حقوق صاحبان سهام در ترازنامه بر تعداد سهام به دست آمده و براساس آن مشخص میشود که پس از پرداخت تمام بدهیهای شرکت به ازای هر سهم، در صورت انحلال و یا ورشکستگی شرکت، چه چیزی عاید سهامداران خواهد شد. به عبارت دیگر؛ اگر کل بدهیهای شرکت را از مجموع داراییهای آن شرکت کسر کنیم، حاصل آن مجموع حقوق صاحبان سهام میباشد و اگر مبلغ حقوق صاحبان سهام شرکت را بر تعداد سهام منتشر شده شرکت تقسیم کنیم، عدد بدست آمده بیانگر ارزش دفتری هر سهم است.
آیا ارزش دفتری همان ارزش داراییهای شرکت است؟
اگر بخواهیم ارزش دفتری سهام عادی را سادهتر تعریف کنیم باید از فرمول ارزش دفتری استفاده کنیم. ارزش دفتری برابر است با ارزش کل داراییهای شرکت منهای بدهیهای شرکت. معمولاً این بهای خالص یا ارزش برمبنای سهم بیان میشود و اگر میزان حقوق سهامداران شرکت را بر تعداد سهم تقسیم کنیم، حاصل معرف ارزش دفتری هر سهم خواهد بود.
تصور کنید که شما برای شرکت خود ماشینآلاتی به ارزش ۲ میلیارد ریال خریداری کردید. علاوه بر این مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال اضافه نیز برای افزایش ظرفیت تولید آن دستگاه هزینه کردهاید. از زمان خرید دستگاه تا کنون مبلغ ۵۰۰ میلیون ریال هزینه استهلاک انباشته این دستگاه و حدود ۲۵۰ میلیون ریال هزینه تعمیرات جانبی دستگاه شده است. در نتیجه ارزش دفتری این دستگاه تقریبا ۱۴۵۰ میلیون ریال خواهد بود.
حال که با مفهوم ارزش دفتری آشنا شدید، به تعریف ارزش بازار میپردازیم تا تفاوت میان این دو اصطلاح را متوجه شوید.
تعریف ارزش بازار
نوع دیگری از ارزش یک سهم که بیشتر در بازار بورس با آن سروکار داریم، ارزش بازاری در بورس است. ارزش بازاری یا قیمت معاملاتی، قیمتی است که سهام بر اساس آن، در بازار بورس مورد معامله قرار میگیرد.
توجه داشته باشید که قیمت یک سهم، به وسیله عرضه و تقاضا شکل میگیرد. پس از ورود یک شرکت به بازار بورس، سهام آن توسط افراد مورد معامله قرار میگیرد و دیگر همان قیمت اولیه را نخواهد داشت و علت آن وجود تاثیرگذاری سیستم عرضه و تقاضا در بازار سرمایه است.
اگر در معاملات یک سهم میزان خریداران آن بیشتر از میزان فروشندگان آن سهم باشد، تقاضای آن سهم بیشتر است و قیمت آن افزایش مییابد تا سود بیشتری کسب شود. به قیمت این سهام در این شرایط ارزش بازاری گفته میشود. حالت عکس آن نیز باعث کاهش قیمت سهام میشود. ارزش دفتری و ارزش بازار دو مفهوم متفاوت در بورس هستند که به دو روش محاسبه میشوند.
همانطور که گفته شد ارزش دفتری به معنای ارزش دفتری هر سهم یا هر واحد سهم است و با تقسیم مجموع ارزش دفتری شرکت بر تعداد سهام در جریان پایانی به دست میآید. بدین ترتیب، ارزش دفتری یک شرکت، مبلغی است که هر سهم از شرکت بر اساس دفتر حساب شرکت دارایی و بدهی آن را نشان میدهد.
در مقابل، ارزش بازار یک شرکت، نشان دهنده مجموع ارزش تمام سهام آن شرکت در بازار است. برای محاسبه ارزش بازار یک شرکت، باید تعداد سهام در جریان پایانی را در قیمت بازار هر سهم ضرب کرد. بدین ترتیب، ارزش بازار براساس تقاضا و عرضه در بازار شکل میگیرد و اعتبار بیشتری نسبت به ارزش دفتری دارد.
با توجه به این تفاوت، شرکتهایی که ارزش بازارشان بیشتر از ارزش دفتری است، به عنوان شرکتهای پر محبوبیت در بازار بورس شناخته میشوند. همچنین، افزایش ارزش بازار نشان دهنده افزایش اعتماد سرمایهگذاران به شرکت و نتیجهگیری کلی از عملکرد شرکت است.
تفاوتهای اصلی بین ارزش دفتری و ارزش بازار
به طور کلی، ارزش دفتری و ارزش بازار دو مفهوم مختلف هستند که در بازار سهام استفاده میشوند. تفاوتهای اصلی بین ارزش دفتری و ارزش بازار عبارتند از:
تعریف:
ارزش دفتری به معنای ارزش داراییها و بدهیهای یک شرکت در تاریخ تعیین میشود، در حالی که ارزش بازار به معنای ارزش کل سهام شرکت در بازار سرمایه در تاریخ تعیین میشود.
روش محاسبه:
ارزش دفتری با تقسیم داراییهای صافی شرکت بر تعداد سهام در جریان محاسبه محاسبه میشود. اما ارزش بازار با ضرب تعداد سهام در قیمت فعلی سهام شرکت در بازار محاسبه میشود.
استفاده در تحلیل سهم:
ارزش دفتری میتواند به عنوان یکی از شاخصهای تحلیلی برای بررسی قیمت منصفانه سهام شرکت مورد استفاده قرار گیرد، در حالی که ارزش بازار میتواند نشان دهنده نیاز سرمایهگذاران به سهام شرکت و پتانسیل رشد شرکت باشد.
تاثیر تحولات بازار:
ارزش بازار تحت تاثیر تحولات بازار سرمایه قرار میگیرد، اما ارزش دفتری در اغلب موارد تحت تاثیر کمتری قرار میگیرد.
ارتباط با سودآوری:
ارزش بازار به طور مستقیم با سودآوری شرکت مرتبط است، در حالی که ارتباط ارزش دفتری با سودآوری شرکت به طور مستقیم و مستقیم نیست و ممکن است به دلیل وجود داراییهایی مانند داراییهای بلندمدت شرکت کاهش یابد.
سخن آخر
آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم پرکاربرد بورس یکی از ضروریترین مواردی است که هر سرمایه گذاری باید انجام دهد. اینکه صندوق های سرمایه گذاری چه تعریفی دارد یا توجه به شاخص کل چه کمکی به سرمایه گذار یا معاملهگران بورس میکند و …
امروز در این مقاله به تعریف و مقایسه دو مفهوم مهم و پرکاربرد ارزش دفتری و ارزش بازار پرداخته شد. امیدواریم مطلب امروز برای شما قدمی رو به جلو به سمت تسلط بر شناخت مفاهیم و اصطلاحات بورسی و کاربردهای آن بوده باشد.
منابع: