دستهبندی نشده
مفهوم سنجه و تفاوت آن با شاخص کلیدی عملکرد
سنجه در واقع به یک ابزار یا متریک اشاره دارد که برای اندازهگیری و ارزیابی عملکرد، پیشرفت یا میزان دستاوردها و اهداف استفاده میشود. سنجهها در بخشهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند، از جمله آموزش، سلامت، کسب و کار و سیاستگذاری.
در عملکرد سازمانی، سنجهها به منظور اندازهگیری و پیگیری پیشرفت و موفقیت در راستای اهداف و استراتژیهای سازمان استفاده میشوند. سنجهها میتوانند شامل سنجههای عددی (مانند درصد رضایتمندی مشتریان یا درصد افزایش فروش)، رتبهبندی (مانند رتبهبندی سازمان در میان رقبا)، معیارهای کیفی (مانند کیفیت محصول یا خدمات) و غیره باشند.
شاخص کلیدی عملکرد یا Key Performance Indicator
در مقابل، شاخص کلیدی عملکرد (Key Performance Indicator یا به اختصار KPI) یک نوع سنجه است که در دستیابی به اهداف یک سازمان مورد استفاده قرار میگیرد. KPIها معمولاً بر اساس هدفها و استراتژیهای سازمان تعریف میشوند و به منظور مشخص کردن عملکرد و پیشرفت در جهت اهداف مورد استفاده قرار میگیرند. به طور کلی، KPIها باید قابل اندازهگیری، محققپذیر، مرتبط با اهداف سازمانی و قابل ارزیابی باشند.
بنابراین، تفاوت اصلی بین سنجه و KPI در این است که KPI یک نوع سنجه است که به طور خاص برای اندازهگیری و پیگیری عملکرد و پیشرفت در راستای جهتها و هدفهای سازمان تعریف میشود. با این حال، نه هر سنجهای به تنهایی یک KPI است. برای تبدیل یک سنجه به KPI، باید آن را به طور صریح با هدفها و استراتژیهای سازمان مرتبط کرد و به عنوان معیار اصلی برای اندازهگیری عملکرد استفاده کرد.
مثلاً، در یک سازمان فروش، سنجهها میتوانند شامل تعداد فروش، درآمد فروش، میزان رضایتمندی مشتریان و غیره باشند. اما برای تبدیل یکی از این سنجهها به KPI، باید آن را با هدفهای سازمانی مرتبط کنید. به عنوان مثال، اگر هدف سازمان افزایش فروش در سه ماهه بعدی باشد، تعداد فروش میتواند به عنوان یک KPI در نظر گرفته شود. در این صورت، عملکرد سازمان بر اساس این KPI اندازهگیری و پیگیری میشود.
تفاوت سنجه با شاخص کلیدی عملکرد
تفاوت اصلی سنجه و KPI در ارتباط مستقیمی است که KPI با هدفها و استراتژیهای سازمانی دارد، در حالی که سنجهها میتوانند بدون ارتباط مستقیم با هدفهای سازمانی استفاده شوند.
معمولاً در استفاده عملی، اصطلاح “سنجه” (Metric) و “شاخص کلیدی عملکرد” (Key Performance Indicator یا به اختصار KPI) به صورت مترادف استفاده میشوند و معنای مشابهی را نشان میدهند. با این حال، در برخی موارد ممکن است تفاوتهای ظریفی بین آنها وجود داشته باشد. در زیر، تفاوتهایی که ممکن است بین این دو مفهوم وجود داشته باشد را بررسی میکنیم.
تفاوت وسعت در سنجه و KPI:
سنجه به طور عمومیتری استفاده میشود و به هر نوع متریک یا معیاری اشاره میکند که برای اندازهگیری و ارزیابی عملکرد یا موفقیت استفاده میشود. از طرفی، KPI به عنوان یک زیرمجموعه از سنجهها در نظر گرفته میشود که به طور خاص برای نشان دادن عملکرد کلیدی و تحقق هدفهای استراتژیک سازمان مورد استفاده قرار میگیرد.
ارتباط با استراتژی در سنجه و KPI:
KPIها بر مبنای استراتژیها و هدفهای سازمانی تعریف میشوند و به عنوان معیارهای اصلی عملکرد در جهت دستیابی به اهداف استراتژیک سازمان استفاده میشوند. به عبارت دیگر، KPIها به صورت مستقیم با استراتژیها و هدفهای سازمانی در ارتباط هستند و نقش پر رنگی در گزارشهای درون سازمانی دارند. در حالی که سنجهها به طور کلی میتوانند برای اندازهگیری عملکرد در زمینههای مختلف استفاده شوند و احتمالاً به صورت مستقیم با استراتژی سازمان مرتبط نباشند.
اهمیت و اولویت در سنجه و KPI:
KPIها بیشترین اهمیت و اولویت را دارند و به عنوان معیارهای اصلی برای ارزیابی و پیگیری عملکرد استفاده میشوند. آنها معمولاً به تعداد محدودتر هستند و تمرکز بر روی جوانب کلیدی و برجسته عملکرد سازمان دارند. در مقابل، سنجهها میتوانند بیشتر و متنوع تر باشند و برای نظارت و اندازهگیری جوانب مختلف عملکرد استفاده شوند، حتی اگر ارتباط مستقیم با اهداف استراتژیک سازمانی نداشته باشند.
قابلیت ارتقاء در سنجه و KPI:
KPIها به طور معمول در طول زمان ثابت میمانند و تغییر کمتری در تعریف خود دارند. آنها به عنوان نشانههای محکمی برای ارزیابی پیشرفت در راستای اهداف سازمانی عمل میکنند. از سوی دیگر، سنجهها میتوانند قابلیت ارتقاء داشته باشند و با تغییر در نیازها و الزامات سازمان تطبیق یابند.
به طور کلی، مفهوم سنجه و KPI به صورت مترادف استفاده میشوند و بیانگر متریکها و معیارهایی هستند که برای اندازهگیری و ارزیابی عملکرد و پیشرفت استفاده میشوند. با این حال، در برخی موارد، KPIها به عنوان زیرمجموعهای از سنجهها تعریف میشوند که به طور خاص به هدفها و استراتژیهای سازمانی مرتبط هستند و برای نشان دادن عملکرد کلیدی و تحقق اهداف استراتژیک استفاده میشوند.
جمع بندی:
مفهوم سنجه و شاخص کلیدی عملکرد (KPI) در عمل بیشتر به صورت مترادف استفاده میشوند، اما در برخی موارد ممکن است تفاوتهای ظریفی بین آنها وجود داشته باشد. سنجهها به صورت عمومیتری به هر نوع معیاری اشاره میکنند که برای اندازهگیری و ارزیابی عملکرد یا موفقیت استفاده میشود.
در مورد شاخص کلیدی عملکرد میتوان گفت که به عنوان یک زیرمجموعه از سنجهها در نظر گرفته میشوند که به طور خاص برای نشان دادن عملکرد کلیدی و تحقق هدفهای استراتژیک سازمان استفاده میشوند و بر اساس استراتژیها و هدفهای سازمانی تعریف میشوند. در حالی که سنجهها میتوانند برای اندازهگیری عملکرد در زمینههای مختلف استفاده شوند و ارتباط مستقیمی با استراتژی سازمان نداشته باشند.
منابع:
فرم مشاوره رایگان
مقالات
ویديوهای رایگان
محصولات
راهنمای سایت
استعلام گواهینامه
تماس با ما
درباره ما
