اضافه کاری چیست؟
در مورد اضافه کاری میتوان به ماده ۵۱ قانون کار اشاره کنیم :
مدت زمانی که کارگر نیرو و یا وقت خود را در اختیار کارفرما قرار می دهد ساعت کار وی محسوب میشود.طبق همان ماده ساعات کار روزانه کارگر نمیتواند بیشتر از ۸ ساعت باشد. برابر با تبصره ۱ این ماده چنانچه ماهیت کار طوری باشد که ساعات کارکرد در برخی روزها کمتر از ۸ ساعت و برخی روزها بیشتر از ۸ساعت است در مجموع کل ساعات کار هفتگی نباید از ۴۴ ساعت در هفته تجاوز نماید.
اگر نیاز باشد ساعات کار کارگری بیش از ساعات کار موظفی ۴۴ ساعت در هفته باشد باید شرایط ماده ۵۹ قانون کار رعایت شود.
اضافه کاری در کارگاه ها در دو حالت رخ میدهد:
۱-کارگران در ادامه ساعات کار عادی خود بیش از ساعات کار موظفی کار می کنند.
۲-کارگران در روزهای تعطیل رسمی سر کار حاضر می شوند.
شرایط اضافه کاری چیست؟
الف:موافقت کارگر
ب:پرداخت ۴۰٪ اضافه بر مزد هر ساعت کار عادی
از آنجا که بطور معمول حقوق کارگران ماهیانه پرداخت میشود لذا حقوق و مزایا از جمله اضافه کاری نیز سر ماه محاسبه و پرداخت میگردد.
جمعه کاری چیست؟
جمعه در ماده ۶۲ قانون کار جزو روز تعطیل هفتگی کارگران میباشد و اگر ماهیت کار طوری باشد که جمعه کارگران کار کنند باید فوق العاده جمعه کاری برای ساعات کارجمعه به میزان ۴۰٪ پرداخت گردد.
از آنجا که همه جا تعطیل است و خانواده ها. میتوانند در کنار هم از زاین تعطیلات استفاده نمایند لذا تعطیلی این روز مزایای بیشتری نسبت به تعطیلی کارگر در روزهای غیرتعطیل جمعه دارد بنابر این فوق العاده جمعه کاری ۴۰٪ در نظر گرفته شده که به تعطیلات سایر روزها این فوق العاده تعلق نمیگیرد.
تفاوت جمعه کاری و فوق العاده اضافه کاری و تعطیل کاری:
فوق العاده ۴۰٪ جمعه کاری متفاوت از ۴۰٪ موضوع اضافه کاری است.
به عنوان مثال کارگری که هم روزجمعه کار میکند و هم روز تعطیل رسمی وسط هفته و به جای تعطیل این دو روز، روز دیگری را تعطیل نیست برای روز جمعه که سر کار بوده هم اضافه کاری و هم جمعه کاری (۱۸۰٪) محاسبه میشود ولی برای روز تعطیل رسمی وسط هفته فقط اضافه کاری ۱۴۰٪ تعلق میگیرد.
نحوه محاسبه فوق العاده های ماهیانه
در بعضی کارها ممکن است ساعات کار در روزهای مختلف و یا هفته های مختلف متفاوت باشد و در برخی روزها بیشتر از ۸ ساعت و در برخی هفته ها کمتر از ۴۴ ساعت در هفته باشد،این تفاوت ها در ماده ۵۱ قانون کارنیز پیش بینی شده است.
در جایی که حقوق ماهیانه پرداخت میشود محاسبه اضافه کاری و جمعه کاری و تعطیل کاری به صورت ماهیانه انجام میشود.
نحوه محاسبه ساعات کار موظفی کارگران:
ساعات کار هفتگی کارگران ۴۴ ساعت ،هرهقته ۶ روز کاری دارد بنابراین ۴۴ تقسیم بر ۶ میشود ۷،۳۳ که معادل ۷ ساعت و بیست دقیقه میشود.
در ماه های مختلف تعداد تعطیلات متفاوت است چون تعطیلات با مزد است .بنابراین وجود تعطیل در طول ماه باعث کاهش ساعات کار موظفی در ان ماه میشود.
محاسبه ساعت کار موظفی ماهیانه:
حاصل ضرب تعداد روزهای غیر تعطیل رسمی هر ماه از روی تقویم رسمی کشور در عدد ۷،۳۳ ساعات کار موظفی کارگران است.
کارکرد واقعی کارگر:
امری واضح است،میزان ساعتی که وقت خود را در اختیار کارفرما قرار میدهدکه از روی دفترحضور وغیاب ،سیستم های مکانیزه حضور وغیاب بدست می آید.
برگرفته از کتاب:قانون رفا،تامین اجتماعی و بیمه بیکاری
گردآورنده و تالیف: استاد غلامحسین محمدی عالی بری