قبل از آنکه به نحوه محاسبه عیدی و پاداش در قانون کار بپردازیم باید بدانیم منظور از عیدی و پاداش چیست. پاداش کارگران انواع مختلفی دارد و طبق قانون تصویب شده در سال 1369 در مجلس شورای اسلامی، محاسبه عیدی و پاداش مشمول قواعد خاصی است.
پاداش انواع مختلفی دارد. گاهی در طول سال و گاهی بهصورت سالانه بهحساب کارگر واریز میشود. عیدی یکی از انواع پاداش است که به همراه حقوق اسفندماه در شروع سال جدید پرداخت میشود. دیگر پاداشهایی که در طول سال پرداخت میشود عموماً به مناسبت فعالیتی است که شخص انجام داده است. تعیین مبلغ پاداش، غیر از عیدی به اختیار کارفرما است.
قانون پرداخت پاداش و عیدی کارگران
مطابق متن قانون کار مصوب سال 1369 کلیه کارگاههای مشمول قانون کار مکلفاند به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار معادل شصت روز آخرین مزد، بهعنوان عیدی و پاداش بپردازند. عیدی درنظر گرفته شده از این بابت به هر یک از کارکنان نبایستی از معادل نود روز حداقل مزد روزانه قانونی تجاوز کند.
مبلغ پرداختی به کارکنانی که کمتر از یک سال در کارگاه کار کردهاند باید به ماخذ 60 روز مزد و به نسبت ایام کارکرد در سال محاسبه گردد. مبلغ پرداختی از این بابت برای هر ماه نباید از یک دوازدهم سقف تعیین شده در فوق تجاوز نماید .
پس بهموجب مصوبه قانون، حداقل مبلغ عیدی کارگران بهاندازه دو ماه حقوق آنها محاسبه میشود و حداکثر آن نباید از سه ماه حقوق بیشتر باشد. البته ناگفته نماند که طبق تبصره 2 این قانون در کارگاههای که مطابق رویه جاری کارگاه بیش از مبالغ فوق پرداخت مینمایند. عرف کارگاه معتبر خواهد بود و پرداخت عیدی بیشتر مانعی ندارد.
بهعنوانمثال میزان حداقل عیدی فردی که در سال 1401 تمام 12 ماه سال را به طور کامل مشغول به کار بوده است طبق قانون از ضرب حداقل دستمزد روزانه سال 1401 که مبلغ 885165 ریال است در 60 به دست میآید و حداکثر آن از ضرب حداقل دستمزد روزانه سال در 90 محاسبه میشود.
باتوجهبه تبصره 2 قانون پرداخت عیدی و پاداش کارگرانی که کمتر از 12 ماه در یک کارگاه کار کردهاند، فرمول محاسبه عیدی آنها، به شرح زیر است:
بهعنوانمثال برای فردی که سه ماه از سال را در کارگاهی مشغول به کار بوده است عیدی بهصورت زیر محاسبه میشود.
قانون پرداخت عیدی و پاداش کارکنان دولت
بهموجب قانونی که مجلس شورای اسلامی در راستای نحوه پرداخت عیدی به کارمندان دولت پیشبینی کرده است، دولت موظف است که هرساله اعتباری را برای پرداخت عیدی به کارکنان خود تخصیص دهد و آن را به طور مساوی به کلیه کارکنان خودپرداخت نماید. البته میزان دقیق عیدی و پاداش کارمندان دولت هرسال در تصویبنامه هیئت وزیران تعیین و مشخص میگردد. اما این مبلغ مستند به قانون مصوب مجلس شورای اسلامی با عنوان نحوه پرداخت عیدی به کارکنان دولت است. برایناساس، هرساله در بهمنماه، در جلسهای که توسط هیئت وزیران تشکیل میشود، میزان عیدی و پاداش آخر سال کارکنان اعم از کارکنان دولت (کشوری) و کارکنان نیروهای مسلح (لشکری) تعیین میگردد.
طبق این قانون دولت موظف است هرساله اعتباری را برای پرداخت عیدی و پاداش کارکنان خود در نظر بگیرد و آن را به طور مساوی بین آنها تقسیم کند. این امر شامل کلیه وزارتخانهها، سازمانها، مؤسسات و شرکتهای دولتی میشود.
محاسبه عیدی بازنشستگان و مستمریبگیران
محاسبه عیدی بازنشستگان و مستمریبگیران، اعم از بخشهای تأمین اجتماعی، دولت و نیروهای مسلح نیز همانند کارمندان دولت، تابع قانون نحوه پرداخت عیدی به کارکنان دولت است که بهموجب آن هرسال در جلسه هیئت وزیران تعیین میگردد.
خلاصه متن
- پاداش انواع مختلفی دارد که در بخشهای متفاوت سال پرداخت میگردد.
- عیدی نوعی از پاداش است که هرسال در پایان اسفندماه بهحساب کارگر واریز میگردد و مطابق قانون کارفرما موظف به پرداخت آن است.
- حداقل مبلغ عیدی برای کارگرانی که 12 ماه را کامل کارکردهاند معادل 60 روز حداقل دستمزد روزانه آنها و حداکثر معادل 90 روز حداقل دستمزد روزانه آنهاست.
- عیدی کارکنانی که کمتر از یک سال در کارگاه کار کردهاند باید به مأخذ 60 روز مزد و به نسبت ایام کارکرد در سال محاسبه گردد.
- عیدی و پاداش کارکنان دولت اعم از لشکری و کشوری و بازنشستگان و مستمریبگیران دولت هرسال در جلسه هیئت وزیران تعیین میگردد.
منابع: