قانون مربوط به اداره مناطق آزاد در دهه 70 تصویب شده است. از آن زمان مبحث مالیات و قوانین معافیت مالیاتی مناطق آزاد به موضوع مهمی تبدیل شده است. تاکنون، مناطق مختلفی مانند کیش، قشم، بندر انزلی، اروند رود و نقاط دیگر به مناطق آزاد پیوستهاند. مسئله مالیات مناطق آزاد و نحوه اعطای معافیت به آنها همواره برای فعالان اقتصادی در این مناطق و حتی سایر شهرها موضوعی مطرح و مورد بحث بوده است. در ادامه این موضوع را مورد بررسی قرار میدهیم.
منظور از مناطق آزاد چیست؟
برخی از مناطقی که در مرزها قرار دارند و قوانین داخلی کشور روی آنها اعمال نمیشود، به عنوان مناطق آزاد شناخته میشوند. در ایران، مناطق آزاد تجاری شامل چابهار، قشم، کیش، اروند، انزلی، سلفچگان، ارس، ماکو، بانه و مریوان میشوند.
ویژگیهای ثبت شرکت در مناطق آزاد
فعالیت تجاری در این مناطق، باعث بهرهبرداری از معافیتهای مالیاتی، بخشودگی گمرکی، کاهش بوروکراسی اداری و جذب سرمایه خارجی میشود.
- یکی از مزایای ثبت شرکت در مناطق آزاد، برخورداری از 20 سال معافیت مالیاتی است.
- اتباع خارجی میتوانند بدون ویزا در مناطق آزاد حضور داشته باشند و به عنوان صددرصد مالک واحد تجاری در این مناطق عمل کنند.
- در ثبت شرکت در مناطق آزاد، ویژگیهایی مانند انتقال نامحدود ارز، ارائه خدمات مالی و پولی با انعطاف بالا و معافیتهای گمرکی وجود دارد.
اقتصاد و مشوقهای دولت برای مناطق آزاد
دولت برای تقویت اقتصاد و جلب سرمایهگذاری در جهت ایجاد اشتغال و ارتقای صادرات و حضور در بازارهای جهانی و منطقهای، به فکر ایجاد مناطق آزاد در بخشهای مختلف کشور افتاده است. این مناطق که بر اساس تصمیمات دولت شکل میگیرند، از تسهیلات و معافیتهایی برخوردار هستند. در این میان، معافیت مالیاتی به عنوان یکی از مهمترین تسهیلات برای مناطق آزاد مطرح است.
بررسی مفهوم معافیت مالیاتی در مناطق آزاد
ماده 13 قانون اداره مناطق آزاد، که بحث معافیت مالیاتی را مورد بررسی قرار میدهد، تعیین میکند که افراد حقیقی و حقوقی که در منطقه فعالیتهای اقتصادی دارند، به مدت ۱۵ سال از پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی در منطقه آزاد معاف هستند. پس از انقضاء این مدت، مقررات مالیاتی معمولی به آنها اعمال میشود. این معافیت مالیاتی به همان اندازه اهمیتی دارد که معافیت مالیاتی شرکتهای دانشبنیان به منظور حمایت از کسبوکارهای این حوزه دارد.
تأکید بر شرایط معافیت مالیاتی در مناطق آزاد:
یکی از نکات مهم و قابل توجه درباره معافیت مالیاتی مناطق آزاد، مدت زمانی است که افراد میتوانند از آن بهرهمند شوند. در ابتدا، ۱۵ سال برای برخورداری از معافیت مالیاتی در نظر گرفته شد که در سالهای بعد به ۲۰ سال افزایش یافت.
شرایط لازم برای برخورداری از معافیت مالیاتی در مناطق آزاد کداماند؟
مورد اول و مهم برای برخورداری از معافیت مالیاتی، صرفاً اشخاص حقوقی را در بر نمیگیرد بلکه اشخاص حقیقی نیز مشمول این مفاد قانونی هستند. این مسئله یکی از مشکلاتی است که درباره مالیات مناطق آزاد برای بسیاری از اشخاص مطرح شده است. امروزه، بسیاری از افراد حقیقی و حقوقی به برخی از شرکتهای ثبت شرکت اعتماد میکنند که فقط با ثبت شرکت در مناطق آزاد، معافیت مالیاتی را بدست خواهند آورد.
به عنوان مثال، برخی از این شرکتها وعده میدهند که شرکتی را برای شما ثبت خواهند کرد که به مدت ۲۰ سال از پرداخت مالیات معاف باشد. این امر نشان میدهد که معافیت مالیاتی مناطق آزاد شرایط و چالشهای خاص خود را دارد و به سادگی قابل بدست آوردن نیست.
بنابراین، فقط ثبت شرکت در مناطق آزاد، به تنهایی موجب معافیت این شرکتها نمیشود. اگر اینطور بود، تمام افراد حقیقی و حقوقی برای اجتناب از پرداخت مالیات به این کار میپرداختند.
اقامت در مناطق آزاد
یکی از شروط برخورداری از معافیت مالیاتی در مناطق آزاد تقیید به فعالیت درون منطقه است. به عبارت دیگر، نمیتوانید فقط شرکت خود را در منطقه آزاد ثبت کنید ولی فعالیتها و مدارک مالی مربوط به آن را در خارج از منطقه انجام دهید. در این حالت، مجبور خواهید بود مالیات پرداخت کنید. به عنوان مثال، فرض کنید شما شرکتی را در منطقه آزاد کیش ثبت کردهاید اما فعالیت خود را در تهران دنبال میکنید. در این صورت، مجبور به پرداخت مالیات هستید.
همانطور که اشاره شد، معافیت مالیاتی از جمله معافیت مالیاتی مناطق آزاد به منظور حمایت از کسبوکارهای این مناطق ارائه میشود. اگر این شرکتها با سایر شرکتهای همان منطقه یا مناطق آزاد دیگر تبادل تجاری داشته باشند و فاکتور صادر کنند، به نرخ صفر مالیاتی خواهند بود.
دریافت مجوز
برای برخورداری از معافیت مالیاتی، حتماً باید از سازمان مناطق آزاد مجوز دریافت کنید. بنابراین، حتی اگر شخص حقیقی یا حقوقی در مناطق آزاد مستقر شده و شرکت را ثبت کرده باشد، تا زمانی که مجوز دریافت نکند، نمیتواند از مزایای معافیت ماده 13 بهرهبرداری کند.
تأکید بر تأثیر اظهارنامه مالیاتی در مناطق آزاد
تسلیم اظهارنامه مالیاتی در زمان مناسب و مطابق قوانین، یکی از شرایط اساسی برای برخورداری از معافیت است. این اظهارنامه شامل اطلاعات مالی و مالیاتی شرکت در منطقه آزاد است که براساس نمونههای تهیه شده توسط سازمان امور مالیاتی، تهیه و ارائه میشود.
این کار علاوه بر رعایت نظام مالیاتی کشور، به تسهیل و گسترش فعالیتهای مالی در مناطق آزاد کمک میکند. همچنین با ایجاد شفافیت مالی باعث اعتماد عمومی به فعالیتهای شرکتها در مناطق آزاد میشود و به دستیابی به هدف اصلی تشکیل مناطق آزاد، یعنی توسعه اقتصادی و جذب سرمایهگذاری کمک میکند.
نتیجهگیری
همانطور که با مطالعه این مقاله متوجه شدید، افراد یا شرکتهایی که در منطقه فعالیت اقتصادی دارند، برای مدت ۲۰ سال از پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی در منطقه آزاد معاف خواهند بود. پس از اتمام این مدت، آنها باید مطابق قوانین مالیاتی عمل کنند. همچنین لازم است توجه داشت که برای برخورداری از این شرایط باید علاوه بر این که در منطقه آزاد شرکت یا موسسه خود را ثبت کرده باشید، آنجا مستقر هم باشید.
منابع: