برای همه افراد پیش میآید که برای مدتی بیمار شوند و امکان انجام فعالیتهای روزمره خود را از دست بدهند. مرخصی استعلاجی یا مرخصی پزشکی به آنها کمک میکند تا بدون این که از کارشان اخراج شوند و یا نگران حقوق خود باشند، این مدت را سپری کنند. البته حقوق و دستمزد در مدت زمانی که فرد در مرخصی استعلاجی باشد، با قوانین زمان کار او تفاوت خواهد داشت. در ادامه شرایط و قوانین گرفتن مرخصی استعلاجی را بررسی خواهیم کرد.
قوانین مرخصی استعلاجی
افرادی که طبق قوانین کار استخدام شده باشند، از مزایای این قوانین و سازمان تأمین اجتماعی برخوردارند. این مزایا شامل انواع مرخصیهایی که یک فرد در دوران کارمندی خود به آن نیاز داشته باشد، تحت قوانین خاص خود میشود. مرخصی تحصیلی، مرخصی زایمان، استحقاقی، حج واجب، مرخصی بدون حقوق و… از جمله این مرخصیها میباشند. در ادامه درمورد قوانین اداره کار و سازمان تأمین اجتماعی برای مرخصی استعلاجی توضیح میدهیم.
شرایط دریافت غرامت دستمزد
بر اساس ماده ۵۹ قانون تأمین اجتماعی، کارمند بیمه شده اگر تحت درمان باشد و سازمان تأمین اجتماعی نیز این موضوع را تشخیص دهد و تأیید کند، بهشرط اینکه موقتاً توانایی ادامه کار را نداشته باشد، با شرایط زیر غرامت دستمزد دریافت میکند:
- اگر کارمند یا کارگر تحت پوشش بیمه در اثر بیماریهای خاص و پیشرفته و یا در اثر حوادث ناشی از کار تحت درمان باشد.
- چنانچه کارمند یا کارگر بیمه شده نیاز به بستریشدن و یا استراحت مطلق داشته باشد و گواهی پزشک را نیز همراه داشته باشد.
- طبق ماده 74 قانون کار، روزهای سپری شده در مرخصی استعلاجی کارمندان جزء سابقه کاری آنها است.
- مدت زمانی که کارمند در مرخصی استعلاجی طی میکند، طبق ماده 62 تأمین اجتماعی، همراه با حقوق مرخصی استعلاجی خواهد بود. این حقوق اصطلاحاً غرامت دستمزد نامیده میشود. کارمند میتواند مدارکی مانند گواهی پزشکی، دفترچه بیمه به شعبههای تأمین اجتماعی مراجعه کند.
دیگر شرایط دریافت مرخصی استعلاجی
بیماریهای عادی که به مرخصی سه روز یا کمتر نیاز داشته باشد و نیاز به بستری شدن در بیمارستان نباشد، شامل غرامت دستمزد نخواهد شد. حتی اگر این مدت بیشتر از 4 روز باشد؛ ولی در بیمارستان بستری نشده باشد، حقوق مرخصی استعلاجی وی از روز چهارم به بعد پرداخت خواهد شد.
اگر کارگر یا کارمندی نیاز به بیشتر از 15 روز در سال نداشته باشد و این مرخصیها در هر بار کمتر از 7 روز باشد، تنها به تأیید پزشکی که تحت درمان وی باشد نیاز دارد. اما اگر این زمان تا 60 روز در سال به طول بینجامد لازم است یکی از پزشکان مورداعتماد سازمان تأمین اجتماعی موضوع را بررسی و تأیید کند و در موارد بیشتر از این مدتزمان، لازم است شورای پزشکی تأمین اجتماعی موضوع را بررسی کند.
لازم است در مدت زمانی که کارگر در مرخصی استعلاجی به سر میبرد، مشغول به کار نباشد یا حقوق دیگری دریافت نکند.
چگونه از مرخصی استعلاجی استفاده کنیم؟
تا این قسمت از مقاله در مورد مرخصی استعلاجی توضیح دادیم که چیست و چه زمانی از آن استفاده میشود. اما سؤالی که ممکن است پیش بیاید، این است که کارگر یا کارمندان، چگونه میتوانند از مرخصی استعلاجی استفاده کنند؟ لازم است شاغل تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی، با در دست داشتن مدارک زیر به یکی از شعبههای سازمان تأمین اجتماعی شهر خود مراجعه کند.
مدارک لازم برای مرخصی استعلاجی:
- اصل گواهی پزشکی به همراه مدتزمان لازم برای استراحت یا تحت درمان قرارگرفتن.
- تأیید گواهی (معمولاً در گواهی پزشکی پیوست میگردد)
- فرم معرفی یا استعلام وضعیت که از سمت کارفرما دریافت میشود.
- کارت شناسایی
حقوق و مزایای کارگر در مرخصی استعلاجی
ماده 62 این موضوع را بهخوبی شرح داده است. طبق قوانین تأمین اجتماعی پرداخت غرامت دستمزد به کارگر در مدت زمانی که در مرخصی استعلاجی به سر میبرد شرایط خاصی دارد و به شرح زیر است:
- اگر کارگر متأهل و دارای فرزند باشد و یا پدر و مادر وی تحت تکفل وی باشند 75 درصد حقوق خود را دریافت خواهد کرد.
- اگر شخصی تحت تکفل او نباشد، سازمان تأمین اجتماعی 50 درصد از حقوق کارگر را به او خواهد پرداخت.
همچنین چنانچه فرد با وجود این که بیمار است، نیاز نباشد بیش از 3 روز استراحت کند و یا بستری نشده باشد، غرامت دستمزد وی از روی چهارم مرخصی در نظر گرفته میشود.
پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری از روز چهارم آغاز میشود، مگر در موارد استثنایی زیر:
- اگر در دوران استراحت در بیمارستان بستری شده باشید، بدون توجه به مدت بستری، سه روز اول کسر نمیشود، حتی اگر تنها چند ساعت در بیمارستان بستری شده یا تحت عمل جراحی قرار گرفته و سپس ترخیص شده باشید.
- استراحتی که به دلیل بیماری حرفهای یا حادثه ناشی از کار و یا عواقب بعدی آن تجویز شده باشد.
- استراحتی که ناشی از بیماری حرفهای باشد (بیماری مرتبط با کار)
- اگر بیماری شخص در ادامه بیماری قبلی باشد و در موارد مشابه قبلی، سه روز اول بیماری کسر شده باشد.
نتیجهگیری
در طول سال ممکن است برای هر فردی بیماری پیش بیاید و نیاز به مرخصی داشته باشد. برای آن دسته کارمندان و کارگرانی که مطابق قوانین کار استخدام شده باشند، قوانینی وضع شده تا بتوانند بدون اینکه نگران اخراجشدن یا حقوق خود باشند، این مدت را به درمان بیماری خود بپردازند. مرخصی استعلاجی مزیتی است که به آنها اجازه میدهد برای نیازهای سلامت کوتاهمدت یا بلندمدت مرخصی بگیرند و برای این مدت غرامت دستمزد دریافت کنند.
منابع: