حق سنوات یکی از مزایای غیرمستمر کار محسوب میشود. طبق آخرین بخشنامه حق سنوات، ماده ۲۴ قانون کار در سال ۹۲، حق سنوات یا به عبارتی دیگر پاداش پایان کار مبلغی است که در پایان هر سال یا پایان هر قرار داد، توسط کارفرما به کارمند مشمول قانون کار پرداخت میشود.
به بیان دیگر به میزان سنوات، بخشی از تسهیلات و پاداشهای لحاظ شده از طرف وزارت کار برای افراد شاغل است. حق سنوات بخشی از پایین بودن میزان حقوق کارمندان و هزینههای آنان را جبران میکند.
کارفرما میتواند سنوات را ماهانه پرداخت کند، بیشتر کارفرمایان در انتهای سال یا زمان اتمام قرارداد این مبلغ را به کارمندان خود پرداخت میکنند. میزان حق سنوات معادل یک ماه آخرین مزد ثابت دریافتی به کارگر در هر سال است. حق سنوات نوعی حقوق پاداشی محسوب میشود.
محاسبه حق سنوات طبق قانون کار
همانطور که گفته شد حق سنوات مبلغی معادل یک ماه آخرین مزد دریافتی کارمند میباشد که در ازای هر یک سال، یک ماه محاسبه شده و در زمان اتمام خدمت کارمند، به او پرداخت میشود.
برای مثال، سنوات سه سال فرد معادل سه ماه به مبلغ آخرین حقوق او میباشد. نوع پایان یافتن خدمت کارمند در پرداخت حق سنوات هیچ تاثیری ندارد، یعنی اگر اتمام خدمت کارمند از طریق اخراج، استخراج، بازنشستگی، فوت و … صورت بگیرد، کارفرما موظف است حق سنوات وی را پرداخت کند.
فرمول محاسبهی سنوات
فرمول محاسبه سنوات کارگران بهصورت زیر است:
سنوات = (حقوق پایه * تعداد روزهای کارکرد) / ۳۶۵ روز
طبق فرمول حق سنوات یک برابر حقوق پایه فرد است. بنابراین در سال 1401 که مبلغ حقوق پایه 41,797,500 ریال است، مبلغ حقوق پایه در کارکرد سال فرد ضرب شده و عدد بدست آمده بر 365 (تعداد روزهای سال)تقسیم میشود. عدد بدست آمده به عنوان حق سنوات یک سال فرد پرداخت خواهد شد.
به عنوان مثال اگر فردی 250 روز از سال را با پایه حقوق 41797500 ریال کار کرده باشد، حق سنوات او در پایان کار بصورت زیر محاسبه می گردد:
10449375=250×41797500
ریال 28628424=365÷10449375
بنابراین حق سنوات او در پایان کار برابر با 2.862.842 تومان میباشد.
نحوه محاسبه سنوات ۱۴۰۱، ۱۴۰۰، سالهای پیشین و سالهای پیش رو نیز بر اساس همین فرمول محاسبه میشود. به عبارت دیگر فرمول محاسبه پایه سنوات در سالهای مختلف تغییر نکرده و تا زمانی که بخشنامه یا قانون مصوبی ابلاغ نشود، فرمول کلی حق سنوات به همین ترتیب باقی خواهد ماند.
نکته مهم این است که تا پیش از سال ۹۹ مبنای پرداخت سنوات، مزد ثابت فرد بود. این قانون از سال ۹۹ تغییر کرده و میزان آن معادل دریافتی فرد است. با توجه به این موضوع، باید بگوییم که پرداخت سنوات تمام بخشهای موجود در ماده ۳۴ و ۳۵ قانون کار را در بر میگیرد و مزایایی شامل حق عائله مندی، حق مسکن، بن کارگری و حتی مزایای غیر نقدی نیز در محاسبه میزان سنوات ۹۹ تاثیرگذار خواهد بود.
مهمترین قانون سنوات این است که پس از چند سال، با نرخ جدید سال جاری محاسبه خواهد شد. برای مثال فردی که ۱۵ سال سنوات را دریافت نکرده و امسال برای دریافت آن اقدام کند، مبلغ آن معادل سنوات معین شده در سال ۱۴۰۱ بهازای هر سال اشتغال خواهد بود.
تفاوت پایه سنوات و حق سنوات چیست؟
پایه سنوات برای کارگاههایی است که طرح طبقهبندی مشاغل دارند، در این صورت پایه سنوات به حداقل حقوق آنها اضافه میشود. این مبلغ بهصورت ماهانه به کارمندان اعطا میشود و میتوان آن را مزایای جانبی نامید. این امکان نیز وجود دارد که با جمع مبلغ در طی یک سال، مجموع آن در پایان سال پرداخت شود. بنابراین مبلغی که تحت عنوان سنوات و عیدی پرداخت میشود، پایه سنوات فرد است. پایه سنوات بهمحض شروع کار و ماهانه به افراد تعلق میگیرد و فرد از همان تاریخ شروع کار میتواند این مبلغ را همراه با حقوق دریافت کند.
نکته مهم پرداخت پایه سنوات، پیاده سازی طرح طبقه بندی مشاغل در آن شرکت یا سازمان میباشد. امکان اجرایی کردن طرح طبقهبندی مشاغل در سازمانهای دارای بیش از ۵۰ نفر وجود دارد. اگر شرکت یا تشکیلاتی این شرایط را برای اجرایی کردن پرداخت پایه سنوات نداشته باشد، میتواند به اصل یک سال شاغل بودن فرد در آن سازمان جهت تعلق گرفتن پایه سنوات بسنده کند.
حق سنوات برای کارمندان با سابقه کمتر از یک سال
در متن قانون مربوط به حقوق سنوات که در بالا اشاره کردیم، به میزان کار حداقل به مدت یک سال یا بیشتر اشاره شده است. ولی نگران نباشید! کارفرمایان باید به کارگران یا افراد شاغل دارای مدت قرارداد کمتر از یک سال، سنوات خدمت به نسبت میزان کارکردشان تعلق میگیرد.
به عبارتی میتوان گفت تنها استثنای موجود، افرادی هستند که کمتر از یک سال سابقه کاری دارند. وگرنه تمامی اشخاص مشغول به مشاغل رسمی و غیررسمی، پاره وقت، تمام وقت، قراردادی و … مشمول این حقوق میشوند.
حق سنوات و مالیات
مالیات جزو کسورات حقوق محسوب میشود. اگر میزان سنوات در آخر قرارداد پرداخت شود و فرد کارمند که با آن شرکت طرف قرارداد، تسویه حساب کند، مالیاتی به حقوق سنوات او تعلق نخواهد گرفت. اما اگر پاداش را در صورتی که همچنان در شرکت مشغول به کار است دریافت کند، مالیات حقوق سنوات از مبلغ پرداختی به او کسر خواهد شد.
آیا پرداخت حقوق سنوات برای کارفرما اجباری است؟
حق سنوات از حقوق اجباری فرد شاغل در شرکتها است. اگر کارفرما در پرداخت این حقوق کوتاهی کند یا در قرار داد خود با کارمند او را از این حقوق محروم کند، کار او غیرقانونی است، در این شرایط کارمند میتواند به وزارت کار شکایت کند.
سخن آخر
در این مطلب به آنچه که برای شناخت حق سنوات و قوانین و شرایط مربوط به آن نیاز بود پرداخته شد. آگاهی از قوانین و مقررات مربوط به حق سنوات برای کسانی که قصد مشغول شدن در شرکت ها را دارند امری ضروری است. امیدواریم این مطلب به شما در درک بهتر از حق سنوات و تفاوت آن با پایه سنوات کمک کرده باشد.
منابع: