حساب معین در حسابداری، یکی از انواع حسابات کلی میباشد که برای ذخیره و ثبت تفصیلی تمامی تراکنشهای مربوط به یک گروه خاص از حسابها به کار میرود. به این صورت که به هر حساب فرعی، یک حساب معین مربوط میشود و تمامی تراکنشهای این حساب در این حساب معین ثبت میشود.
حساب معین چیست؟
علم حسابداری در دو شاخه درون سازمانی و بیرون سازمانی به ارائه گزارشها مالی میپردازد. حساب معین یک نوع گزارش حسابداری درون سازمانی است که توسط حسابدار به مدیر و مسئولان یک سازمان ارائه میشود. در حساب معین، حسابدار گزارشی شامل ریز حسابهای درون سازمانی تهیه میکند و به افراد درون سازمان تحویل میدهد. تفاوت حساب معین با گزارشات برون سازمانی هم دقیقا همین جزئیات است.
در حساب کل موارد درج شده بسیار کلی ذکر میشوند، اما حساب معین برای مشخص کردن جزئیات و شرح دادن حساب کل ایجاد شده است. به عنوان مثال اگر در دفتر حساب کل موجودی نقدی آورده شده است، در حساب معین موجودی تنخواه و صندوق مشاهده میشود. اهمیت حساب معین درست به اندازه اهمیت حساب کل است، چرا که همانند یک حلالمسائل برای دفتر کل عمل میکند و پیگیریها را آسان میکند. همچنین حساب معین در بستن حسابهای آخر سال نیز کمک کننده است.
برای هر حساب کل، حساب معینی وجود دارد که آن را شرح دهد. پس اگر مدیر یک شرکت، گزارش کلی درآمد را از حسابدار بخواهد، حساب کل را به او میدهند که درآمد کل در آن آمده است. اما اگر ترجیح دهد از جزئیات درآمد مطلع شود، از حساب معین استفاده میشود.
حساب معین چه ویژگیهایی دارد؟
حساب معین چهار ویژگی مهم و منحصر بقرد دارد که در ادامه آنها را شرح میدهیم:
- تعداد زیادی از حساب های خردی به صورت زیرمجموعه تحت نظر دارد و برای هر حساب خرد، یک کد رهگیری و وصولی دارد.
- به منظور نمایش موجودی حساب، معمولاً به صورت مانند یک جدول تنظیم می شود که شامل زیرمجموعه های حساب می باشد.
- اختلاف بین موجودی ابتدای دوره و موجودی انتهای دوره در حساب دفتر معین ثبت میشود.
- از این حساب برای تحلیل مالی و تهیه گزارش های مالی استفاده می شود.
- معمولاً در نرم افزار حسابداری، هر تراکنش به صورت موخر و مانع علامت گذاری میشود، که برای جستجو و دیدن وضعیت حساب مفید است.
- هر حساب معین می تواند شامل تراکنش های مالی، پرداخت های نقدی، صورت حساب ها، فاکتورها و پیش فروش باشد.
انواع حساب معین در حسابداری
حسابهای معین انواع مختلفی دارند که در این بخش با انها آشنا میشویم:
۱. حساب معین دارایی جاری:
حساب معین دارایی جاری خود به دو دسته وجه نقد و اموال با قابلیت نقدشوندگی تقسیم میشود. این حساب در سطوح مختلفی دستهبندی میشود:
- صندوق: به معنای وجه نقدی که در شرکت موجود است.
- بانک: شامل بانکهایی که شرکت در آنها حساب دارد.
- تنخواه گردان:هزینهای که فرد میتواند از آن برای پرداخت هزینههای خرد شرکت استفاده کند.
- اسناد دریافتی: شامل چکهایی که از افراد دیگر دریافت میشود.
- حسابهای دریافتی:شامل طلبهای شرکت که در ازای آن چکی دریافت نکرده است.
- موجودی کالا: کالاهایی که در انبارها نگهداری میشوند و قابل فروش هستند.
- پیشپرداختها: وجهی که ابتدا پرداخت میشود تا به ازای آن در آینده کالا یا خدمات دریافت شود.
۲. حساب معین دارایی ثابت:
حساب معین دارایی ثابت شامل موارد زیر است:
- زمین:زمینی که سند آن به نام مالک شرکت است و به شرکت تعلق دارد.
- ساختمان: انواع ساختمانهایی که به شرکت تعلق دارند.
- ماشینآلات:ماشینهایی که در خط تولید شرکت و برای فراهم کردن اهداف شرکت استفاده میشوند.
- وسایل نقلیه:خودروهایی که در اختیار شرکت قرار دارند.
۳. حساب معین دارایی نامشهود:
علاوه بر داراییهای قابل دیدن و اثبات کردن، داراییهایی وجود دارد که امکان دیدن آنها وجود ندارد و ناملموس هستند. این داراییها که نامشهود نامیده میشوند به شرح زیر هستند:
- حقالاختراع
- نرمافزارها
- حقالاکتشاف
- برندها
- سرقفلی
- حقالامتیازها
۴. حساب معین بدهیها:
حساب معین بدهی به دو دسته بدهی جاری و بدهی بلندمدت تقسیم میشود. بدهی زمانی جاری محسوب میشود که در طول یک سال پرداخت شود و اگر پرداخت بدهی بیش از یک سال طول بکشد بلند مدت محسوب میشود. بدهیهای جاری خود دارای زیرمجموعهای به شرح زیر هستند:
- حسابهای پرداختی (بستانکاران):بدهی شرکت به دیگران است.
- اسناد پرداختی: چکهایی که شرکت نزد دیگران دارد.
- پیشدریافتها: وجهی که برای دادن کالا یا خدماتی در آینده گرفته شده است.
- جاری شرکا: هرگونه واریز یا برداشتی که توسط شرکا انجام میگیرد.
- ذخائر:بدهیهایی که شرکت مبلغ آنها را فراهم میکند.
سخن آخر
به منظور تامین سلامت مالی و فراهم آوردن رشد مالی در کسب و کار، رعایت اصول حسابداری، امری اجتناب ناپذیر است. ثبت اطلاعات جزئیتر مانند مشخصات اشخاص و نوع ارتباط مالی آنها با واحد تجاری به شما کمک میکند که حسابها را با دقت بیشتری ثبت کنید و گزارش واضح تری به اعضای درون سازمان ارائه دهید. حساب معین به نوعی شرح حساب کل است که این کار را برای شما انجام میدهد. امروزه در نرمافزارهای حسابداری، ثبت انواع حسابهای کل، معین، تفضیلی براحتی امکان پذیر است.
منابع: