دستمزد به مجموعه پرداختهایی گفته میشود که به صورت مستقیم و غیرمستقیم به کارکنان در قراردادهای کاری پرداخت میشود و میزان آن یکی از عوامل موثر در تعیین سطح رضایت شغلی و زندگی یک فرد شاغل است. افرادی که دستمزد بالا دریافت میکنند، بیشترین رضایت شغلی و رضایت از زندگی را تجربه میکنند. از طرف دیگر، افرادی که با دستمزد پایین کار میکنند، تمرکز کمتری به کار خود اختصاص میدهند و گاهی اوقات در نتیجه تلاشهای کمتر، کیفیت کار آنان کاهش مییابد.
تعیین دستمزد معمولاً به توافق کارفرما و کارمند بستگی دارد. با این حال، بسیاری از کشورها از جمله ایران قوانینی برای تعیین حقوق و دستمزد دارند. در بعضی از کشورها، سطح دستمزد با توجه به آمار میانگین برای شغلهای مختلف و در برخی دیگر از کشورها، سطح دستمزد با توجه به فیزیولوژی انسانی تعیین میشود. به عنوان مثال، دستمزدها در ژاپن، کشوری با کیفیت زندگی بالا، بسیار بالاتر از آنچه در کشورهای دیگر به عنوان معمول شناخته میشود است.
تاثیر تجربه و موقعیت شغلی در دستمزد
یکی از مهمترین عوامل تعیین دستمزد تجربه کاری کارکنان است. کارکنان با تجربه بیشتر و تخصصیتر، به طور کلی باید به دستمزد بالاتری دست یابند. تجربه کاری ممکن است در تدوین قراردادهای کاری تاثیرگذار باشد.
موقعیت شغلی کارکنان نیز در تعیین دستمزد تاثیر میگذارد. موقعیت شغلی به شکل زیر تعریف میشود: مقام، سمت، وظیفه امتیاز داشته باشد. کسانی که در موقعیت شغلی مهمتری در سازمان اشغال میکنند، پرداختهای بیشتری علیرغم تجربه کاری کمتری دریافت میکنند.
اهمیت دستمزد در ابراز محل قرارداد کاری
دستمزد میتواند راهبرد جذابی در جذب بهترین نیروهای کار باشد. نیروی کار قادر است توانائی و تخصص خود را با نیروی کار رقیب قیاس نماید. ازاین رو قیمت خدمات پیشنهادی به کارکنان در هنگام قراردادکاری در بررسی معادل توانائی با نحوه پرداخت دستمزد به صورت کامل در نظر گرفته میشود.
در ایران بر اساس تصمیم شورای عالی کار هر سال قبل از شروع سال جدید میزان حداقل و حداکثر حقوق و دستمزد کارگران اعلام می گردد.
بر اساس تصمیم شورای عالی کار، حداقل حقوق کارمندان و کارگران در سال ۱۴۰۱ ، ۵۷.۴ درصد افزایش یافت، به گونهای که حداقل دستمزد ماهانه از ۲ میلیون و ۵۵۴ هزار و ۹۵۰ تومان در سال 1399 به ۴ میلیون و ۱۷۹ هزار و۷۵۰ تومان در سال 1400 رسید. اما این مبلغ برای سال ۱۴۰۲ چقدر است؟ و کارمندان با چند درصد افزایش حقوق در سال جدید مواجه میشوند؟
حقوق و مزایای سال ۱۴۰۲
طبق اظهارات سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه، حقوق کارمندان و کارگران در سال ۱۴۰۲ میزان ۲۰ درصد افزایش خواهد داشت. بر اساس مصوبهی کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۲، حداقل حکم کارگزینی سال ۱۴۰۲ حقوق بگیران معادل ۱.۲ برابر حداقل حکم کارگزینی حقوق بگیران سال ۱۴۰۱ موضوع جزء ۱ بند الف تبصره ۱۲ قانون بودجه سال ۱۴۰۱ با اعمال امتیازات جز یک قانون اصلاح قانون بودجه سال ۱۴۰۱ با ترمیم حقوق کارکنان و بازنشستگان کشوری و لشکری خواهد بود.
افزایش حقوق کارگران در سال 1402 بر اساس شورای عالی کار
بر اساس مصوبه شورایعالی کار افزایش دستمزدها در سال ۱۴۰۲ به شرح زیر است:
تمام سطوح مزدی (اعم از حداقل دستمزد یا سایر سطوح مزدی) در سال ۱۴۰۲ به میزان ۲۱ درصد بعلاوه روزانه مبلغ ۸ هزار و ۳۵۹ تومان افزایش یافت. بنابراین حداقل دستمزد روزانه ۱۷۶ هزار و ۹۴۲ تومان تعیین شد که این به معنای ۵ میلیون و ۳۰۸ هزار ۲۸۴ تومان در ماههای ۳۰ روزه و ۵ میلیون ۴۸۵ هزار و ۲۶۸ تومان در ماههای ۳۱ روزه می باشد.
همچنین مبلغ کمک هزینه مسکن ماهانه ۹۰۰ هزار تومان مصوب شده که البته باید به تصویب هیأت دولت برسد. لذا تا زمان تصویب در هیأت دولت، با نرخ سال قبل محاسبه میشود. مبلغ کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار نیز ماهانه یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان تعیین و مبلغ کمک هزینه عائله مندی ماهانه ۵۳۰ هزار و ۸۲۸ تومان به ازای هر فرزند تعیین شد.
پایه سنوات روزانه نیز ۷ هزار تومان (ماههای ۳۰ روزه ۲۱۰ هزار تومان و ماههای ۳۱ روزه ۲۱۷ هزار تومان) تعیین گردید.
سخن آخر
دستمزد یکی از اصلیترین و مهمترین مواردی است که در هر سازمان، شرکت و ساختار کسب و کاری، باید به طور دقیقتر به آن توجه شود. در ایران هرساله قبل از شروع سال جدید میزان حداقل و حداکثر حقوق و دستمزد توسط شورای عالی کار تعیین و ابلاغ می گردد که در این باره به تفصیل در متن توضیح داده شد.
منابع: