هزینه استهلاک

چگونه استهلاک دارایی های ثابت را محاسبه کنیم؟

 

هزینه استهلاک

هزینه استهلاک به عنوان با اهمیت ترین هزینه مرتبط با اموال ، ماشین آلات  و تجهیزات به شمار می آید.قبل از اینکه بررسی استهلاک بپردازیم باید با حساب دارایی های ثابت آشنا شویم.

 

دارایی ثابت کدامند؟

دو گروه از دارایی ها که مورد استفاده بیشتری قرار می گیرد شامل:

دارایی های جاری؛ این دارایی ها اقلامی هستند که انتظار می رود در کمتر از یک دوره مالی به وجه نقد تبدیل شده،مصرف و یا فروخته شوند.مانند:بانک ها،صندوق،تنخواه گردان،پیش پرداخت ها،حسابها و اسناد دریافتنی و ملزومات

دارایی های ثابت؛این دارایی ها اقلامی هستندکه برای بلند مدت خریداری می شوند و در جریان موسسه مورد استفاده قرار می گیرند. مانند ماشین آلات،تجهیزات،ساختمان

 

مفهوم استهلاک

دارایی های ثابت با گذشت زمان و استفاده شدن دچار فرسودگی ،کهنگی شده و به تدریج فایده رسانی خود را از دست می دهند.در نتیجه دچار کاهش قیمت می شوند.حسابداران سعی می کنند این کاهش فایده رسانی و کاهش قیمت را به روش منطقی محاسبه کنند که به آن استهلاک می گویند.

 

منظور از استهلاک چیست؟

استهلاک یعنی سر شکن کردن و تخصیص دادن بهای تمام شده دارایی ثابت به طریقی معقول ومنظم به دوره استفاده از آن

در حسابداری استهلاک دارایی ثابت را در حساب هزینه استهلاک ثبت می کنند و این حساب مانند هر حساب هزینه دیگری ماهیت بدهکار دارد و در مقابل حساب استهلاک انباشته بستانکار می شود.

مانده حساب استهلاک انباشته برای محاسبه ارزش دفتری دارایی ثابت مورد استفاده قرار می گیرد.به این صورت که در تراز نامه از دارایی ثابت مربوطه کسر می شود . ارزش دفتری بدست می آید.

ارزش دفتری=بهای تمام شده کالا- استهلاک انباشته

 

به عنوان مثال یک شرکت قطعه‌ای از تجهیزات تولید را به قیمت 450،000،000 تومان خریداری کرده و استهلاک انباشته 35،000،000 تومان می‌باشد. در این حالت مبلغ دفتری این تجهیزات چاپ 415،000،000 خواهد بود.

مبلغ استهلاک انباشته نمی تواند از بهای دارایی بالاتر باشد.اگر یک دارایی از بین برود یا به فروش برسد استهلاک انباشته از تراز نامه حذف می شود.ضمنا ارزش دفتر یک دارایی،لزوما نشان دهنده ارزش بازار آن دارایی نیست.

 

ثبت مربوط به هزینه استهلاک

هزینه استهلاک  **

          استهلاک انباشته  **

بابت محاسبه وثبت هزینه استهلاک سالانه

 

بستن حساب هزینه استهلاک

روش بستن حساب ها ی هزینه استهلاک مانند مابقی هزینه ها می باشد که به حساب خلاصه سود وزیان بسته می شود.

خلاصه سود وزیان **

                  هزینه استهلاک **

بابت بستن حساب هزینه استهلاک

 

بستن حساب استهلاک انباشته

معمولا در پایان دوره مالی هزینه استهلاک دارایی ثابت محاسبه شده و در صورتحساب تراز نامه از دارایی ثابت مربوطه کسر می شود.

توجه داشته باشید که برای محاسبه استهلاک سالانه روش های خاصی موجود می باشد که در ادامه به توضیح آن می پردازیم.

 

برای محاسبه  استهلاک سه عامل را باید در نظر داشته باشیم

• بهای تمام شده دارایی

• عمر مفید

• ارزش اسقاط

بهای تمام شده دارایی

عبارتست مجموع مخارجی که برای ساخت و یا خریداری یک دارایی یا تجهیزات برای بهره برداری پرداخت می شود.

 

عمر مفید دارایی

تخمینی است که نشان می دهد یک شخص چه مدت می تواند انتظار داشته باشد تا از وسیله ای که برای او در آمد ایجاد میکند استفاده کند.که عواملی مانند مدت استفاده،سن دارایی در هنگام خرید ،نحوه نگهداری وتعمیر و پیشرفت تکنولوژِی بستگی دارد.

برای مثال، شرکتی که یک ماشین چاپ در ابتدای سال ۱۳۹۰ خریداری می‌کند و عمر مفیدش را برای هشت سال تخمین می‌زند؛ اما در سال ۱۳۹۵، شرکت متوجه می‌شود که پیشرفت تکنولوژی تا پایان سال ۱۳۹۶ این ماشین چاپ را از رده خارج خواهد کرد. حالا، به جای داشتن عمرمفید هشت ساله، آن ماشین عمر مفید شش ساله خواهد داشت. همان استهلاکی که در سال ۱۳۹۰، ۱۳۹۱، ۱۳۹۲، ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ گزارش شده بود نمی‌تواند تغییر کند و هر مقداری که هنوز تا خرداد ۱۳۹۵ مستهلک نشده، باید در طول دو سال آینده و وقتی‌که ماشین چاپ دیگر قابل استفاده نیست مستهلک گردد.

 

ارزش اسقاط

مبلغی است که پیش بینی می شود از فروش دارایی ثابت در پایان عمر مفید حاصل آید.

 

روش های محاسبه استهلاک کدامند؟

روش‌های معمول محاسبه استهلاک شامل خط مستقیم، روش مانده نزولی، روش مبتنی بر فعالیت، روش ساعت کار، روش میزان تولید، روش تسریعی و روش مجموع سنوات می‌باشد.

مطابق بخشنامه ۲۰۰/۹۵/۷۸ مربوط به مقررات و نحوه محاسبه استهلاک دارایی‌های ثابت مشهود و نامشهود که بر اساس متن ماده ۱۴۹ قانون مالیاتهای مستقیم ایجاد شده است تنها سه روش زیر برای محاسبه استهلاک مورد قبول است:

• روش خط مستقیم

• روش نزولی

• روش تعداد تولید

 

روش اول خط مستقیم:

در روش خط مستقیم یک مقدار ثابت هر ساله به عنوان استهلاک  سالانه به صورت زیر محاسبه می‌گردد:

 

مثال:

شرکت پارس در ابتدای سال یک قطعه تجهیزات را به قیمت 250،000،000 تومان خریداری نمود. ارزش اسقاط این تجهیزات 25،000،000تومان است که عمر مفید آن ۱۰ سال است. هزینه سالیانه استهلاک با استفاده از روش خط مستقیم، 22،500،000تومان در سال خواهد بود.

هر ساله 22،500،000 تومان به حساب استهلاک انباشته اضافه می شود.

در پایان سال پنجم، مبلغ استهلاک انباشته 112،500،000 تومان یا 22،500،000تومان در سال است که در عدد پنج (پنج سال) ضرب شده است.

هزینه استهلاک 22،500،000

              استهلاک انباشته 22،500،000

بابت محاسبه هزینه استهلاک سال اول

 

در روش خط مستقیم استهلاک محاسبه شده برای همه سالها مساوی می باشد. 

 

روش دوم نزولی:

مانده نزولی روش استهلاک دیگریست که برای اهداف مالیاتی مجاز است. روش مانده نزولی به صورت زیر محاسبه می شود:

نرخ استهلاک در این روش از جدول نرخ استهلاک دارایی‌های ثابت ماده ۱۴۹ قانون مالیات‌های مستقیم قابل استخراج است.دانلود جدول

 

مثال:

شرکت پارس در ابتدای سال یک قطعه تجهیزات را به قیمت 250،000،000تومان خریداری نموده است. اگر تجهیزات با نرخ 35 درصد به صورت نزولی مستهلک شود، هزینه سالیانه استهلاک با استفاده از این روش 87،500،000 تومان در سال اول خواهد بود.

هزینه استهلاک 87،500،000

                  استهلاک انباشته 87،500،000

بابت محاسبه استهلاک سال اول

 

درسال دوم ابتدا ارزش دفتری دارایی را از تراز نامه بدست میا آوریم به این صورت که بهای تمام شده دارایی(250،000،000) منهای استهلاک انباشته اسال اول (87500000)که میشود 162،500،000

سپس در نرخ استهلاک ضرب میکنیم که عدد 56،875،000 میشود هزینه استهلاک سال دوم و ثبت ان بصورت زیر است:

هزینه استهلاک 56،875،000

              استهلاک انباشته 56،875،000

بابت محاسبه استهلاک سال دوم

در حالی که استهلاک تحت روش خط مستقیم در هر سال برابر با یک مبلغ ثابت (در این مثال ۲۲،۵۰۰) می‌بود. مقدار استهلاک سالانه در روش مانده نزولی در سال‌های اول بیشتر از روش مستقیم خواهد بود و در سال‌های بعد کوچکتر می‌شود بنابراین گفته می‌شود که این روش برای دارایی‌هایی مناسب است که سرعت افت ارزش در آن‌ها بالاست همانند رایانه.

روش سوم تعداد تولید:

این روش زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که ملاک محاسبه استهلاک مدت زمان نبوده و میزان تولید عامل موثر در محاسبه استهلاک می باشد.

در این روش به جای اینکه مبلغی مساوی در هر دوره به حساب هزینه استهلاک منظور می شود استهلاک هر دوره بر حسب میزان تولید واقعی دارایی مربوطه تعیین می شود.

 

استهلاک به روش میزان تولید بشرح زیر محاسبه مشود :

مثال:

قیمت تمام شده ماشین آلاتی 10،000،000ریال و ارزش اسقاط آن 500،000ریال است و روش استهلاک میزان تولید است و کل تولید برآوردی در طول عمر دارایی 100،000 واحد کالا است که تولید سال جاری 6000 واحد کالا بوده است.

مطلوبست محاسبه استهلاک سال جاری

_{(10،000،000-500،000)/10،000=95     هزینه استهلاک تولید ا واحد}

95*6000=570،000

 

و ثبت هزینه استهلاک سال جاری به شکل زیر میباشد:

هزینه استهلاک 570،000

                     استهلاک انباشته 570،000

ثبت بابت هزینه استهلاک سالانه

 

 

---