ذخیره‌ی مزایای پایان خدمت کارکنان چیست؟

همانطور که از نام آن پیداست، بعنوان ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان در حساب‌ها ثبت و ضبط می‌شود. ذخیره پایان خدمت کارکنان هر ساله باید محاسبه و در حساب‌ها منظور شود. نحوه محاسبه سنوات کارکنان به این ترتیب است که ذخیره مزایای هرکارمند هر ساله بر اساس کل خدمت کارمند محاسبه می‌گردد. همچنین از مبلغ محاسبه شده که در سال قبل ثبت شده کسر و باقی را به حساب هزینه منظور می‌کنند. این عمل به‌منظور بروزرسانی ذخیره کارمند است. زیرا سنوات هرکارمند با توجه به حقوق آخرین سال خدمت محاسبه می‌شود. یکی از اصول حسابداری این است که به میزان ذخیره سنوات کارمند باید دارایی نقدی و یا غیرنقدی داشت که نام دیگر آن در بانک‌ها همان پشتوانه می‌باشد.

نحوه اعمال ذخیره مزایای پایان خدمت‌ در حساب کارکنان

ذخیره مزایای پایان خدمت به دو صورت در حسابها هر ساله منظور می‌گردد:

۱. مزایای پایان خدمت هرساله به کارکنان پرداخت میشود.  در صورتی که به سال بعد منتقل شود در سایر حسابهای پرداختنی به عنوان سرفصل هزینه‌ها یا حقوق پرداختنی معوقه منظور میشود تا در سال بعد پرداخت شود. (میتوان گفت که جزو بدهی‌های جاری است ولی نه به نام ذخیره مزایای پایان خدمت).

۲. مزایای پایان خدمت در خاتمه خدمت ایشان بعد از چند سال پرداخت میشود که در اینصورت جزو بدهی‌های غیر جاری منظور می‌گردد.

با توجه به استاندارد‌های حسابداری ذخیره مزایای پایان خدمت در دسته بدهی غیر جاری طبقه بندی می‌شود. زیرا هیچ معیار منطقی برای سنجش و تفکیک آن به جاری و غیرجاری وجود ندارد. تنها در صورتی که تصمیم بر این باشد که در سال بعد قسمتی از سنوات پرداخت شود، آن قسمتی که قرار است پرداخت شود میتواند به بدهیهای جاری منتقل گردد.
اینکار اجباری و الزامی نیست. این بدهی در صورتی که زمان پرداخت بدهی مشخص باشد می‌تواند جاری باشد. اما از آنجا که معمولا پایان کار و همینطور پرداخت این بدهی مشخص نیست، لذا از دسته بدهی‌های غیرجاری محسوب می‌شود.

نحوه‌ی پرداخت ذخیره‌ی مزایای پایان خدمت

مزایای پایان خدمت کارکنان به دو طریق پرداخت میگردد که به طبع باعث دو روش حسابداری متفاوت نیز میگردد که طبق قانون و استاندارد هر دو روش پذیرفته شده است.

۱.  محاسبه بازخرید خدمت کارکنان در پایان هر سال و پرداخت آن در ابتدای سال مالی بعد که ذخیره مزبور در حسابهای پرداختنی جاری طبقه بندی میگردد.

۲. محاسبه بازخرید خدمت کارکنان در پایان هر سال و تعدیل ذخیره سنوات قبل و پرداخت آن در زمان قطع همکاری ، بازنشستگی و یا استعفا . که به دلیل نامشخص بودن زمان تسویه حساب و احتمال طولانی بودن مدت آن باید ذخیره مزبور در بدهیهای غیر جاری(بلند مدت) طبقه بندی گردد.

اگر قرارداد شرکت در میان سال تمام شود (پیمانکاری) و در بین سال با کارگران تسویه شود این بدهی جاری محسوب میشود. (البته اغلب شرکت‌ها به دلیل اینکه هزینه هر سال را در ترازنامه محاسبه میکنند این کار را انجام میدهند. در غیر اینصورت در اسفند همه ی شرکت‌ها زیان اساسی دارند.) اگر به استاندارد‌های حسابداری نگاهی بیندازید خواهید دید که حساب ذخیره سنوات خدمت به عنوان یک گروه جداگانه و نه در طبقه بندی‌های جاری طبقه بندی می‌گردد. در ترازنامه بین بدهی‌های جاری و بدهی‌های بلند مدت یا غیر جاری بدهی‌هایی که در عرض یکسال(بعد از صورتهای مالی) قابل تسویه باشند تحت عنوان بدهی‌های جاری در ترازنامه ارایه می‌گردد.

نحوه برخورد با مزایای‌ پایان خدمت‌‌ کارکنان از دیدگاه حسابداری

۱. در مواردی که طبق قوانین و مقررات موضوعه، قرارداد بین شرکت و کارکنان و یا ضوابط، عرف و رویه‌های موجود، شرکت ملزم به پرداخت مزایای پایان خدمت به کارکنان خود باشد و این مزایا بر اساس مدت سنوات خدمت هریک از کارکنان به کلیه آنها تعلق گیرد، لازم است در پایان هرسال مالی بدهی شرکت از این بابت تا تاریخ ترازنامه برآورد و بعنوان ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان در حسابها منظور گردد. این ذخیره در ترازنامه در زمره بدهی‌های غیرجاری طبقه‌بندی می‌شود.

۲. چنانچه شرکت قبلاً برای مزایای پایان خدمت کارکنان خود ذخیره‌ای درحسابها منظور نکرده باشد، اما در پایان سال مالی جاری نسبت به ایجاد ذخیره از این بابت تصمیم‌گیری کند، آثار سال جاری ناشی از ایجاد ذخیره باید به حساب هزینه‌های مربوط (حسب مورد: سربار کارخانه، توزیع و فروش و عمومی و اداری) منظور شود. درمورد نحوه انعکاس محاسبات مربوط به سنوات قبل جهت اندازه‌گیری نتایج عملیات، حسب مورد، طبق یکی از حالات زیر برخورد خواهد شد:

الف) در صورتی که شرایط تجویز کننده ایجاد ذخیره در سال یا سالهای قبل وجود داشته، اما نادیده گرفته‌ شده‌ است، با آثار مربوط به سنوات قبل باید بعنوان اصلاح اشتباه دوره‌های قبل برخورد شود.

ب) در صورتیکه شرایط تجویز کننده ایجاد ذخیره در سال یا سالهای قبل وجود نداشته و درسال جاری بوجود آمده باشد، آثار محاسباتی مربوط به سنوات قبل اصلاح اشتباه نیست. بلکه باید با آن به‌عنوان یک قلم غیرمترقبه برخورد نموده و آن را در صورت حساب سود و زیان بطور جداگانه نشان داد.

ج) چنانچه شرکت تحت شرایط خاص و بطور مقطعی ناگزیر از و یا مایل به پرداخت مزایای پایان خدمت به برخی از کارکنان خودباشد، در این حالت معمولاً نیاز به تامین ذخیره‌ای از این بابت نیست. همچنین توصیه می‌شود مبالغ پرداختی همزمان با پرداخت، به هزینه دوره منظور و در گروه سایر درآمدها و هزینه‌ها منعکس شود.

منابع:

behinargham.com

radaccin.ir